بررسی تلاقی‌پذیری و هیبریدهای بین گونه ای حاصل از تلاقی گلرنگ زراعی (Carthamus tinctorius L.) و گلرنگ وحشی (Bieb. Carthamus oxyacantha

نویسندگان

چکیده

علیرغم اینکه گونه وحشی گلرنگ C.oxyacantha مورد مطالعه وسیعی قرار نگرفته است، ولی به نظر می‌رسد منبع ژنتیکی مهمی برای انتقال ژن های مقاومت به تنش های زیستی و غیر زیستی به گلرنگ زراعی باشد. برای بهره مندی از این امکان، در این مطالعه تلاقی پذیری بین گلرنگ زراعی C.tinctorius (24x=2n=2) و گلرنگ وحشی C.oxyacantha (24x=2n=2) با استفاده از بررسی‌های مورفولوژی و سیتوژنیک گیاهان هیبرید 1F انجام شد. دو جمعیت از گونه وحشی C.oxyacantha با نام های LV و KHB (هر دو خاردار-گل زرد-بذر قهوه‌ای) به صورت متقابل با دو لاین گلرنگ زراعی با نامهای4110C (بی خار-گل زرد-بذر سفید) و 111C (بی خار-گل قرمز-بذر سفید)، تلاقی داده شدند و خصوصیات مورفولوژیک گیاهان هیبرید در هر تلاقی مورد بررسی قرار گرفت. غوزه های گیاهان هیبرید نیز پس از تثبیت در محلول کارنوی و رنگ آمیزی با هماتوکسیلین جهت مشاهده هر گونه ناهنجاری احتمالی کروموزومی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که وقتی گونه اهلی گلرنگ به عنوان والد مادری در تلاقی مورد استفاده قرار گرفت، بذر هیبرید بیشتری تولید گردید. میانگین درصد تولید بذر در شرایطی که والد مادری گونه اهلی بود برابر با 43 تا 67 درصد بود ولی در تلاقی های معکوس بین 0 تا 37 درصد تغییرات داشت. گیاهان هیبرید از حیث خصوصیات مورفولوژیک بیشتر شبیه به والد وحشی بودند، به طوری که برگهای پایین آن‌ها شبیه والد وحشی کشیده همراه با بریدگی نامنظم و دندانه دار و بر گهای بالایی نیزه‌ای بودند. در همه تلاقی های انجام شده بین گونه وحشی با گل زرد و ژنوتیپ گلرنگ اهلی 111C با گل قرمز،گل های گیاهان هیبرید زرد رنگ بود که نشان‌دهنده غالبیت رنگ گل زرد بر رنگ قرمز است. همچنین بذر 1F حاصل در همه تلاقی‌های مستقیم، سفید و در تلاقی‌های معکوس، قهوه‌ای متمایل به سفید بود که نشان دهنده غالبیت آنی رنگ سفید بذر در گونه اهلی بر رنگ قهوه‌ای بذر در گونه وحشی است. بررسی سلول های میوزی گیاهان 1F نیز نشان داد که دو ژنوم گلرنگ اهلی و وحشی همولوژی داشته و بای والانت کامل مشاهده گردید. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که دو گونه اهلی و وحشی گلرنگ تلاقی پذیر بوده و انتقال صفات مطلوب زراعی از گونه وحشی به گونه اهلی امکان پذیر می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of Crossability and Interspecific Hybrids between Cultivated (Carthamus tinctorius L.) and Wild (C. oxyacantha Bieb.) Safflower

نویسندگان [English]

  • M. R. SABZALIAN
  • G. SAEIDI
  • A.F. MIRLOHI
چکیده [English]

Although wild safflower (C.oxyacantha, 2n=24) has not been studied to a very large extent, yet it is believed that it can be used as an important source of biotic and abiotic stress resistance genes for improvement of cultivated safflower (C.tinctorius L., 2n=2x=24). In this study, the crossability between these two (cultivated and wild safflower) species was evaluated as based upon morphology and cytogenesis of F1 hybrid plants. Two accessions of C.oxyacantha (both spiny, yellow color of flower, brown seeded) were reciprocally crossed with two breeding lines of cultivated safflower (both spinessless and white seeded, but yellow and red in color of flower). Morphological traits of hybrid plants were evaluated with heads of hybrid plants fixed in Carnoye’s solution and chromosomes stained with Hematoxyline to detect for any probable chromosome abnormality. The results showed that when C.tinctorius (cultivated species) was crossed as female parent, more hybrid seed was produced as compared to the reciprocal cross process. Seed set percentage was 43 to 67% when cultivated species was used as female parent, but percentage of seed set was 0 to 37% in the case of reciprocal crosses. Morphology of hybrid plants was more closely similar to wild parent plants in which lower leaves were lacerate and upper ones all lanceolate. In all crosses between wild species of yellow flower color and cultivated line of red flower color, the F1 hybrid plants emerged with yellow flower color, indicating the complete dominance of yellow color over red. Also seed coat color in all the F1 seeds was white, implying that white color is dominant over brown seed color. An investigation of meiotic cells in F1 plants indicated that there existed a complete homology between the two genomes of the cultivated vs wild Carthamus species and while complete bivalent pairing being observed. In general, this study showed that two cultivated and wild species of safflower are crossable, thus the genes of desirable traits from wild species can be transferred to the cultivated one through classical breeding methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • A
  • Cultivated safflower
  • Interspecific crossability
  • V
  • Wild safflower