تأثیر کودهای زیستی فسفاته بر خواص کمی و کیفی ذرت دانه ای(سینگل کراس 704) در شرایط تنش کم آبی

نویسندگان

چکیده

اثر تلقیح بذر با ریزجـانداران حـل کننده فسفـات بر رشد، عملکرد و جذب عنـاصر غذائـی ذرت (Zea mays L. SC. 704) در یک آزمایش مزرعه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در ایستگاه تحقیقاتی مشکین آباد کرج به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 1384 اجرا گردید. تیمارهای آبیاری در سه سطح به عنوان عامل اصلی بر اساس 70، 100 و 130 میلی متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک کلاس A و تیمارهای کود فسفره در پنج سطح شامل بدون کود، کود سوپر فسفات تریپل، قارچ میکوریزا Glomus intraradices (AM)، باکتری حل کننده فسفات Pseudomonas fluorescens (Pf) و مخلوطی از این دو ریزجاندار به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. تأثیر مثبت بر رشد گیاه، جذب عناصر غذائی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت در تیمار تلقیح بذر با AM و Pf مشاهده شد. تلقیح بذر با AM+Pf تحت شرایط تنش کم آبی به طور معنی داری عملکرد دانه، اجزای عملکرد، شاخص برداشت، غلظت نیتروژن و فسفر دانه، میزان فسفر قابل دسترس خاک و درصد کلونیزه شدن ریشه را افزایش داد. اثر تلقیح بذر با AM نیز مشابه با تأثیر تلقیح بذر با AM+Pf بود. در برخی از صفات اندازه گیری شده تحت شرایط معمولی آبیاری (70 میلی متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک کلاس A)، تیمار کود شیمیائی بالاتر از تیمار تلقیح بذر با AM+Pf بود، اما این اختلاف معنی دار نبود. در مقایسه با نتایج به دست آمده از تیمارهای تلقیح بذر با AM+Pf و AM، تیمار تلقیح بذر با Pf تأثیر ضعیفی داشت و حاکی از آن است که این ریزجاندار به منظور تأثیر قوی و مثبت نیاز به یک مکمل دارد. تمام ویژگی‌های اندازه‌گیری شده در تیمارهای تلقیح بذر با AM+Pf و AM تحت شرایط تنش کم آبی بالاتر از تیمارهای کود شیمیائی و بدون تلقیح بودند. بعلاوه ویژگی‌های مورد ارزیابی تیمار تلقیح بذر با AM+Pf تحت شرایط تنش شدید کم آبی به طور معنی‌داری پائین‌تر از شرایط معمولی آبیاری و شرایط متوسط تنش کم آبی بودند. بنابراین می‌توان چنین بیان کرد که این ریزجانداران به زمان بیشتری برای تثبیت و استقرار در خاک نیاز دارند. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که ریزجانداران حل کننده فسفات می‌توانند با افزایش رشد و جذب فسفر در ذرت, منجر به افزایش تحمل گیاه تحت شرایط تنش کم آبی گردند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Phosphate Biofertilizers on Yield and Yield Components of Grain Corn (Zea mays L. S.C.704) under Water Deficit Stress Conditions

نویسندگان [English]

  • S. M. R. EHTESHAMI
  • M. AGHAALIKHANI
  • M. R. CHAICHI
  • K. KHAVAZI
چکیده [English]

The effect of seed inoculation by phosphate solubilizing microorganisms on growth, yield and nutrient uptake of maize (Zea mays L. SC. 704) was studied in a field experiment. This experiment was conducted in Meshkin Abad Experimental Station during 2005. The experiment design consisted of four randomized complete blocks in a split-factorial arrangement. The main-plots regarding simulating water deficit stress levels consisted of three water regimes, achieved by scheduling cumulative pan evaporation in mm. The irrigations were scheduled for various treatments, when the cumulative pan evaporation readings reached 70, 100 and 130 mm. The sub-plots included the application of microbial inoculants [Glomus intraradices; Pseudomonas fluorescens strain 93; Glomus intraradices + Pseudomonas fluorescens strain 93] and none [triple super phosphate fertilizer; without fertilizer (control)]. Positive effects on plant growth, nutrient uptake, grain yield and yield components in maize was recorded in the treatment receiving mixed inoculums of Glomus intraradices (AM) and Pseudomonas fluorescens (Pf). Co-inoculation treatment significantly increased grain yield, yield components, harvest index, grain N and P, soil available P and root colonization percentage under water deficit stress. Seed inoculation with only AM positively affected the measured parameters as much as co-inoculated treatments. In some investigated characteristics under well-watered conditions, chemical fertilizer treatment was superior to co-inoculated treatments, but the difference was not significant. According to the results obtained, in contrast to the inoculated treatments with AM+Pf and AM, the application of Pf alone led to a comparatively poor response. Therefore, this microorganism needs a complement for its activity in soil. All the assessed parameters in inoculated treatments were of higher values than those in the uninoculated treatments under water deficit stress conditions. Furthermore, the investigated characteristics of co-inoculated plants under severe water deficit stress were significantly less pronounced than co-inoculated plants under well-watered and moderate-stressed conditions. Therefore it could be stated, these microorganisms need more time to fix and establish themselves in soil. The present finding showed that phosphate-solubilizing microorganisms can positively interact in promoting plant growth as well as in P uptake in maize plants, leading to plant tolerance improving under water deficit stress conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • maize
  • nutrient uptake
  • Phosphate-solubilizing microorganisms
  • Phosphorus
  • water deficit stress