مقایسه عملکرد کل ماده خشک و ترکیب گونه‎ای برخی بقولات و گندمیان علوفه‎ای در کشت‎های خالص و مخلوط

نویسندگان

چکیده

امروزه کشت علوفه به صورت مخلوط، به ویژه از نظر کشاورزی پایدار اهمیت زیادی یافته است، ولی در کشور ما اطلاعات زیادی در این مورد وجود ندارد. لذا جهت تعیین رقابت و چگونگی تولید علوفه چند گونه از گندمیان و بقولات علوفه‌ای به صورت خالص و مخلوط، آزمایشی به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار به مدت دو سال در مرکز تحقیقات کشاورزی کوشکک وابسته به دانشگاه شیراز انجام گرفت. تیمارها شامل کشت یونجه (Medicago sativa L.)، شبدر قرمز (Trifolium pratense L.)، علف باغ (Dactylis glomerata L.)، علف پشمکی نرم (Bromus inermis L.)، علف فستوک پابلند (Festuca arundinceae Schreb) به صورت خالص و هر کدام از گندمیان و بقولات به صورت مخلوط بودند. نتایج نشان داد که یونجه خالص و مخلوط‎‌های آن با گندمیان در سال اول با پنج چین ودر سال دوم با هفت چین علوفه دارای بالاترین عملکرد کل ماده خشک بودند و با تیمارهای گروه شبدر قرمز و مخلوط‌‎های آن تفاوت معنی‌داری داشتند. در تیمارهای گروه یونجه و مخلوط‎‌های آن بالاترین عملکرد ماده خشک مربوط به مخلوط‎های یونجه-علف پشمکی و یونجه-علف فستوک در سال دوم بودند. عملکردهای کل ماده خشک در سال دوم اسقرار گیاهان بیشتر از سال اول بودند. به طور کلی، شرکت گندمیان علوفه‎ای سبب بهبود عملکرد تجمعی، به ویژه در سال دوم اسقرار شد. رشد و نمو شبدر قرمز در رقابت با گندمیان کمتر از یونجه بود. درصد ترکیب گونه‎ای هم علف پشمکی و هم علف فستوک در حالت مخلوط با یونجه کم بود، ولی در مخلوط با شبدر قرمز افزایش یافت. علف باغ در مخلوط‎ها از قدرت رقابت ضعیف‎تری نسبت به علف‎های پشمکی و فستوک در هر دو سال برخوردار بود و به نظر نمی‌رسد بتواند با یونجه در شرایط اقلیمی منطقه رقابت کند. در عین حال، در سال دوم در مخلوط با شبدر قرمز بخش عمده‌ای از علوفه مخلوط را تشکیل داد. در کشت مخلوط یونجه-علف پشمکی، یونجه به عنوان گیاه غالب و در کشت مخلوط شبدر قرمز ـ علف پشمکی، علف پشمکی نرم به عنوان گیاه غالب شناخته شد. در مجموع، مخلوط‎‌های علوفه یونجه ـ علف پشمکی و یونجه-علف فستوک، عملکرد کل ماده خشک بیشتری در هر دو سال تولید کردند و به نظر می‎رسد در بلند مدت بهتر بتوانند در شرایط منطقه دوام بیاورند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Forage Yield, Botanical Composition and Adaptation of Some Forage Grasses and Legumes in Mono and Dual Cultures (Binary Combinations)

نویسندگان [English]

  • M.J. BAHRANI
  • S.A. KAZEMEINI
چکیده [English]

Forage species in mixtures are extensively grown worldwide nowadays, particularly as a step towards sustainable agriculture, however, information on this topic is scanty in our country. Thus a 2-year (2001-2003) field experiment was conducted to determine the forage yield, botanical composition, as well as competition of some forage grasses and legumes as mono and dual cultures combinations at Kushkak Agricultural Experiment Center, Shiraz University. The treatments were alfalfa (Medicago sativa L.), red clover (Trofolium pratense L.), orchardgrass (Dactylis glomerata L.), smooth bromegrass (Bromus inemis L.), and tall fescue (Festuca arundiacea Screb.) as monoculture and forage legumes along with grasses as dual cultures. Results showed that alfalfa monoculture and its dual culture with grasses had the highest total dry matter yields with significant differences as compared with red clover and its binary combinations. The forage yields were significantly higher during the 2nd than the 1st year. The highest total dry matter yield of alfalfa together with its binary combinations belonged to alfalfa-tall fescue and alfalfa-smooth bromegrass combinations. The competition of red clover with grasses was less pronounced than that of alfalfa. Orchardgrass had a lower competitive ability in binary combinations in both years, unlikely being able to compete with alfalfa; however, it produced a higher proportion of forage yield with red clover during the 2nd year. Alfalfa was a dominant species in alfalfa-smooth bromegrass combination and smooth bromegrass was a dominant species in red clover- smooth bromegrass combination. Overall, alfalfa-smooth bromograss and alfalfa-tall fescue binary combinations produced higher forage total dry matter in either one of the experimental years and it seems that they can endure a longer endurance in the region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Binary combination
  • Competition ability
  • dual culture
  • Forage grasses
  • Forage legumes
  • Monoculture