نیاز بهاره سازی در برخی ژنوتیپ های گندم و جو و ارتباط آن با بیان مقاومت به سرما در شرایط کنترل شده و مزرعه

نویسندگان

چکیده

بهاره سازی از فرایند های مهم سازگاری ارقام گندم و جو زمستانه در مناطق سرد است. هدف این تحقیق تعیین عکس العمل برخی ژنوتیپ های گندم و جو به بهاره سازی در دو شرایط مزرعه و کنترل شده و مطالعه ارتباط آن با بیان مقاومت به سرما بود. هشت رقم گندم و چهار رقم جو در تیمارهای دوره های مختلف بهاره سازی در ایستگاه های تحقیقاتی کرج و مراغه به مدت چهار سال بررسی شدند. با استفاده از روش شمارش تعداد آخرین برگ نهایی ، تکمیل بهاره سازی مشخص و با استفاده از روش LT50 میزان مقاومت به سرما تعیین شدند. در مراغه در سال 1381 زمان تکمیل بهاره سازی رقم نورستار حدود 11 هفته وارقام آذر2 و سرداری هر دو حدود هشت هفته پس از کاشت بود. در سال 1382، نیاز بهاره سازی ارقام مذکور به ترتیب 12، 8 و 7 هفته بود. رقم کوهدشت نیاز به بهاره سازی نداشت. جو دوبرینیا در سال های1381 و 1382 حدود 8 هفته پس از کاشت به تکمیل بهاره سازی رسید ولی ارقام دیکتو و ریحانه3 نیاز به بهاره سازی نداشتند. در کرج دوره بهاره سازی ارقام نورستار و آذر 2 طولانی تر و به ترتیب حدود 14 و 9 هفته بود. در سال 1385 نیاز بهاره سازی ارقام نورستار0 شهریار و الوند در مزرعه به ترتیب حدود 15، 6 و 4 هفته بود. در شرایط کنترل شده، نیاز بهاره سازی ارقام آذر02 شهریار و سرداری 28 روز ولی کوهدشت، کویر و زاگرس نیاز به بهاره سازی نداشتند. جو پاییزه دوبرینیا و کولد پس از 4 تا 5 هفته به تکمیل بهاره سازی رسیدند ولی دیکتو و ریحانه03 نیاز به بهاره سازی نداشتند. حداکثر مقاومت رقم نورستار در هر دو شرایط کنترل شده و مزرعه در°C 21 – و در رقم آذر2 به °C 10- در زمان تکمیل بهاره سازی حاصل شد و سپس مقاومت کاهش یافت. از مشابهت روند بهاره سازی شرایط کنترل شده با مزرعه، استنباط می شود که تکمیل بهاره سازی نقطه عطفی در بیان مقاومت به سرما است که بعد از آن کاهش فاحشی در میزان مقاومت پیش می آید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Vernalization Requirement of Some Wheat and Barley Genotypes and Its Relationship with Expression of Cold Tolerance under Field and Controlled Conditions

نویسندگان [English]

  • S. MAHFOOZI
  • SH. SASANI
چکیده [English]

To cope with cold stress, winter cereals regulate their development through adaptive mechanisms such as vernalization requirement. Eight wheat and four barley cultivars were planted to determine the relationship between vernalization fulfilment and expression of cold tolerance under both field and controlled conditions. Cultivars were planted at Maragheh and Karaj Agricultural Research Stations in Iran. Plants were grown at 4?C for vernalization periods from 7 to 98 days under controlled conditions. Cold tolerance, as measured by LT50, and vernalization requirement, as estimated from final leaf number (FLN), were determined during the vernalization periods. In cold region of Maragheh, the FLN measurements indicated that vernalization requirement was achieved between 11 to 12 weeks after planting for Noorstar and about 8 to 9 weeks for either of Azar 2 and Sardari winter wheat cultivars. Koohdasht spring wheat did not need to undergo the vernalization requirement. The minimum FLN for Dobrynia winter barley was observed about 8 weeks. Rihane-03 and Dicktoo barley proved to be of no vernalization requirements. In moderately cold area of Karaj, the vernalization saturation of Noorstar, Shahryar and Alvand winter wheat was achieved after about 15, 6 and 4 weeks, respectively. Kavir spring wheat needed no vernalization requirement. Under controlled conditions, the fulfillment of vernalization saturation was observed between 28 and 35 days for Azar 2, about 28 days for either of Sardari and Shahryar, and 21 days for Alvand wheat cultivars. The FLN of spring wheat (Kohdasht, Kavir and Zagros) did not change indicating that these cultivars did not need to undergo vernalization requirements. Similar to field conditions, Rihane-03 and Dicktoo spring barley were of no vernalization requirements, while Kold and Dobrynia winter barley cultivars met their vernalization requirements after between 28 to 35 days of vernlization treatment. Noorstar acclimated to a lower temperature reached its maximum cold tolerance (LT50=-21°C) at about the same time as vernalization fulfilment occurred (42-49 d). Under field conditions at Karaj, Noorstar reached the same level of LT50, which was obtained under controlled conditions, while Azar 2 reached LT50 of -10 °C at the vernalization saturation point. A similarity observed between vernalization in controlled conditions and that in field conditions indicates that fact that a fulfilment of vernalization is a turning point in cold resistence after which the resistance of plant to cold diminishes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development traits
  • Freezing resistance
  • Hordeum Vulgar L.
  • Triticum aestivum L.
  • Vernalization fulfillment