بهبود کیفیت فیزیولوژیک بذرهای زوال یافته علف گندمی بلند (Agropyron elongatum Host) با استفاده از پرایمینگ هورمونی برای شرایط تنش و بدون تنش خشکی

نویسندگان

چکیده

بذرهای اغلب گیاهان زراعی و مرتعی توانایی تحمل به پسابش و حفظ قوه نامیه در حالت خشک را دارند. با این وجود، این بذرها حتی تحت مناسب ترین شرایط نگهداری پیر می‌شوند و افت قوه نامیه و پارامترهای مرتبط با بنیه بذر از خصوصیات بذور زوال یافته به شمار می‌رود. در این تحقیق که زمستان 1385 بصورت آزمایشگاهی در بانک ژن منابع طبیعی ایران (موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) انجام شد، تاثیر پرایمینگ هورمونی با سیتوکینین، اکسین، جیبرلین و اسیدابسیسیک در غلظتهای صفر، 50، 100 و 150 قسمت در میلیون (ppm) برکیفیت فیزیولوژیک بذرهای زوال یافته علف گندمی بلند (Agropyron elongatum) مورد بررسی قرار گرفت. پس از پرایمینگ، جوانه‌زنی بذرها در دو شرایط بدون تنش (صفر MPa) و تنش خشکی (محلول پلی اتیلن گلیکول MPa 5/0- ) بررسی شد. مشخص شد که درصد جوانه‌زنی، وزن خشک گیاهچه و تعداد ریشه‌های جنینی تحت تاثیر تنش خشکی قرار نگرفتند. تنش خشکی سبب کاهش سرعت جوانه‌زنی، بنیه بذر، وزن تر گیاهچه، طول ریشه، طول ساقه و طول کل گیاهچه شد درحالیکه متوسط زمان جوانه‌زنی و نسبت ریشه به ساقه را افزایش داد. پرایمینگ سبب افزایش درصد و سرعت جوانه‌زنی در شرایط تنش شد. در شرایط بدون تنش، جیبرلین و سیتوکینین سبب تسریع جوانه‌زنی شدند اما اکسین آن را کاهش داد. جیبرلین، اسیدابسیسیک و سیتوکینین در غلظت‌های50 ppm و 100ppm ، متوسط زمان جوانه‌زنی را در شرایط بدون تنش کاهش دادند در حالیکه در شرایط تنش موجب افزایش آن شدند. بیشترین شاخص بنیه در شرایط بدون تنش از بذرهای پرایم شده با جیبرلین 100 ppm و در شرایط تنش از بذرهای پرایم شده با سیتوکینین 50 ppm بدست آمد. اکسین گرچه طول ریشه را کاهش داد اما موجب افزایش تعداد ریشه‌های جنینی شد. همه تیمارهای پرایمینگ، نسبت ریشه به اندام هوایی گیاهچه را کاهش دادند. با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت کیفیت فیزیولوژیک بذرهای زوال یافته علف گندمی بلند با استفاده از پرایمینگ هورمونی قابل بهبود است. نتایج این تحقیق نشان داد پرایم کردن بذرهای پیرشده علف گندمی بلند با جیبرلین100 ppm برای شرایط بدون تنش خشکی و سیتوکینین 50 ppm یا اسید ابسیسیک 50 ppm می‌تواند برای بهبود نمود این بذرها در شرایط تنش خشکی متوسط (5/0- MPa)، مفید واقع شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Improvement of Physiological Quality of Deteriorated Tall Wheat Grass (Agropyron elongatum Host) Seeds by Hormonal Priming for Non-drought and Drought Stress Conditions

نویسندگان [English]

  • H.R. EISVAND
  • R. TAVAKKOL-AFSHARI
  • F. SHARIFZADEH
  • H.M. MADDAH AREFI
  • S.M. HESAMZADEH HEJAZI
چکیده [English]

Seeds of most crops including those of range plants follow orthodox behavior. However, these seeds undergo aging even under favorable conditions, so that decreased viability and vigor related parameters are the main characteristics of deteriorated seeds. The effects of hormonal priming with auxin, cytokinin, gibberellin and abscisic acid at 0, 50, 100 and 150 ppm on physiological quality of tall wheat grass deteriorated seeds were evaluated (at Natural Resources Gene Bank of Iran in Research Institute of Forests and Rangelands). Germination percentage, seedling dry matter and number of seminal roots were not affected by drought stress (-0.5 MPa). However, stress condition decreased the rate of germination, vigor, seedling fresh weight, length of root, shoot and seedling, and increased Mean Germination Time (MGT) as well as root-shoot ratio. Priming improved germination percentage under drought stress. Germination percentage and rate of germination of primed seeds were higher than those in non-primed ones under drought conditions. Gibberellin and cytokinin induced more rapid germination in non-drought condition, while auxin decreased the rate of germination. Priming the seeds with gibberellin, abscisic acid and cytokinin at 50 and 100 ppm decreased and increased MGT in non-drought and drought conditions respectively. Seeds primed with gibberellin (100ppm) have the highest vigor index under non-drought condition, but in drought condition, cytokinin (50ppm) produced the highest vigor index. Auxin decreased root length; meanwhile, increased the number of seminal roots. All the priming treatments decreased root-shoot ratio. According to the results, it could be suggested that the enhancement of physiological quality of deteriorated seeds in tall wheat grass can be obtained through hormonal priming. Seed priming by either gibberellin (100ppm) and cytokinin (50ppm) or ABA (50ppm) would be helpful for improvement of seed performance under drought and drought conditions respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • A
  • Deteriorated seed
  • Hormonal priming
  • Physiological quality
  • Tall wheat grass