بررسی خواب و روش های شکست آن در بذور شیر پنیر (Galium tricornutum ) جمع آوری شده از استان های غربی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تولید و ژنتیک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 گروه تولید و ژنتیک گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 گروه تولید و ژنتیک گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

10.22059/ijfcs.2025.384809.655110

چکیده

علف هرز شیرپنیر(Galium tricornutum) از جمله علف‌های هرز خسارت‌زای مزارع گندم در اقصی نقاط جهان است. این گیاه از طریق بذر تکثیر می‌شود که بذور آن نیز دارای خواب است و ثابت شده است که شدت خواب در اکوتیپ‌های مختلف، متفاوت است. از جمله روش‌های رفع خواب بذر، استراتیفیکاسیون است. در این مطالعه که در سال 1402 در آزمایشگاه علوم علف‌های هرز دانشگاه کردستان انجام شد؛ بذور جمع آوری شده از استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و ایلام در معرض استراتیفیکاسیون سرد در 3 سطح دمای 4 درجه سانتی‌گراد به مدت زمان‌های 24، 48 و 72 ساعت و استراتیفیکاسیون سرد-گرم با قرارگیری بذر به مدت 3 دقیقه در دمای 80 درجه سانتی‌گراد و بلافاصله 4 درجه سانتیگراد به مدت 24، 48 و 72 ساعت، مورد بررسی قرار گرفت. تمامی تیمارها سبب افزایش شاخص‌های جوانه‌زنی شد اما تیمارهای تناوب دمایی به ویژه 3 دقیقه 80 درجه سانتیگراد و بلافاصله 4 درجه بیشترین تاثیر را در افزایش درصد، سرعت، شاخص و میانگین زمان جوانه‌زنی نسبت به شاهد به ترتیب به میزان داشت؛ این اختلاف در بذور جمع آوری شده از مناطق با میزان بارندگی بالا مشهودتر بود. به نظر می‌رسد دمای بالا و ارتفاع پایین نیز در کارایی استراتیفیکاسیون نتیجه مثبت داشته باشد اما چون مناطق نمونه‌برداری نزدیک به هم بوده و در این موارد تا حدودی مشابه بودند نمی‌توان طی این پژوهش به نتیجه قطعی رسیدو نیازمند بررسی ها و نمونه‌برداری‌های بیشتری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating seed dormancy and germination strategies in cleavers (Galiumtricornutum)from western Iran

نویسندگان [English]

  • Pooran Fathi 1
  • Iraj Tahmasebi 2
  • Iraj Nosrati 3
  • Sirwan Babaei 2
1 Dept. of Crop Production and Genetic Faculty of Agriculture, University of Kurdistan Sanandaj, IRAN
2 Dep of crop protecture and genetic, factuly of agriculture, university of kurdestan, sanandaj, IRAN
3 Dept. of Plant Production & Genetics Razi University Kermanshah Iran.
چکیده [English]

Greater burdock (Galium tricornutum) is a harmful weed in wheat fields worldwide. This plant reproduces through seeds, which exhibit dormancy. The degree of dormancy varies among different ecotypes. Stratification is one method to break seed dormancy. In this study, cold stratification at 4°C for 24, 48, and 72 hours, and cold-warm stratification (3 minutes at 80°C followed by 4°C for 24, 48, and 72 hours) were investigated. All treatments increased germination indices, but alternating temperature treatments, especially 3 minutes at 80°C followed by 4°C, showed the most significant difference in germination percentage, rate, index, and mean germination time compared to the control. This difference was more pronounced in seeds from regions with high rainfall. Higher temperatures and lower altitudes may also positively influence stratification, but due to the proximity of the sampling sites and their similar conditions, definitive conclusions cannot be drawn from this study. Further research and sampling are needed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cold stratification
  • hot-cold stratification
  • germination indices
  • ecotype
  • lots of seeds

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 28 آذر 1404
  • تاریخ دریافت: 21 آذر 1403
  • تاریخ بازنگری: 01 مرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 03 مرداد 1404
  • تاریخ انتشار: 28 آذر 1404