اثر تلقیح باکتری Mesorhizobium ciceri و PGPR بر بهبود رشد نخود (Cicer arietinum L.) در شرایط آبیاری و دیم

Document Type : Research Paper

Authors

1 گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان

2 موسسه تحقیقات خاک و آب کرج

Abstract

به‌منظور بررسی اثر تلقیح  نخود با باکتری ریزوبیوم و ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه (PGPR) بر رشد در شرایط آبیاری و دیم آزمایشی به مرحله اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل شاهد (عدم کاربرد کود زیستی و شیمیایی)، تلقیح بذر با PGPR، تلقیح بذر با دو نژاد باکتری Mesorhizobium ciceri (SWRI13 و SWRI17)، تلقیح همزمان بذر با کودهای SWRI13+SWRI17، تلقیح همزمان بذر با کودهای PGPR+SWRI3+SWRI17 و مصرف 25 کیلوگرم بر هکتار نیتروژن بود. تجزیه‌وتحلیل مؤلفه‌های رشد بر اساس منحنی رشد برازش داده‌شده با روابط بین پارامترهای اندازه‌گیری شده تخمین زده شد و شاخص دما بر پایه درجه روز رشد (GDD) اندازه‌گیری گردید. تنش خشکی ناشی از شرایط دیم، باعث کاهش معنی‌دار پارامترهای مرتبط با رشد شد؛ درحالی‌که کودهای زیستی به‌صورت معنی‌داری رشد را بهبود بخشیدند. در شرایط دیم حداکثر میزان LAI، 29/0 بود درحالی‌که تلقیح همزمان PGPR+SWRI3+SWRI17، شاخص سطح برگ را به 54/0 افزایش داد. هرچند کودهای زیستی زمان رسیدن گیاه نخود به حداکثر میزان LAI را افزایش دادند.  در شرایط آبیاری، بالاترین میزان CGR، TDM و عملکرد دانه به ترتیب 42/0گرم بر مترمربع در روز، 34/32 گرم و 2335 کیلوگرم بر هکتار بود که این پارامترها در شرایط دیم به ترتیب به 23/0 گرم بر مترمربع در روز، 34/18 گرم و 1438 کیلوگرم بر هکتار کاهش یافت که در هر دو شرایط از تلقیح همزمان با کودهای زیستی (PGPR+SWRI3+SWRI17) به‌دست‌آمده بودند. به‌طورکلی، نتایج نشان داد که کاربرد کودهای زیستی به کاهش تنش خشکی در شرایط دیم کمک می‌کند و می‌تواند در مناطق نیمه‌خشک برای به دست آوردن بالاترین میزان عملکرد نخود توصیه شود.

Keywords


  1. REFERENCES

    1. Acosta Gallegos, J. A & Shibata, J.K. (1989) .Effect of water stress on growth and yield of indeterminate dry-bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars. Field Crop Research, 20, 81-93.
    1. Anonymous. (2011). http://www.diprove.unimi.it/groups/agro_rg3.htm. Accessed: October 10, 2015.
    2. FAOSTAT. (2014). Agriculture Data. http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx#ancor. Accessed: May 12, 2015.
    3. Gompertz, B. (1832). On the nature of the function expressive of the law of human mortality, and on a new mode of determining the value of life contingencies. Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 123, 513-585.
    4. Neumann, P. M. (1995). The role of cell wall adjustment in plant resistance to water deficits. CropScience, 35, 1258-1266.
    5. Onyari, C. A. N., McKenzie, B. A. & Hill, G. H. (2003). The effect of irrigation and sowing date on crop yield and yield components of chickpea(Cicer arietinum L.) under semi-arid conditions in keniya. Journal of applied bioscience, 34, 2156-2165.
    6. Peix, A., Rivas-Boyero, A., Mateos, P. F., Rodriguez-Barrueco, C., MartõÂnez-Molina, E. & Velazquez, E. (2001). Growth promotion of chickpea and barley by a phosphate solubilizing strain of Mesorhizobium mediterraneum under growth chamber conditions.Soil Biology & Biochemistry,33, 103-110.
    7. Qureshi, M. A., Shakir, M. A., Naveed, M. & Ahmad, M. J. (2009). Growth and yield response of chickpea to co-inoculation with Mesorhizobium ciceri and Bacillus megaterium. Journal of Animal & Plant Sciences, 19, 205-211.
    8. Richards, F. J. (1959). A flexible growth function for empirical use. Journal of Experimental Botany, 10 , 290-300.
    9. Verma, J. P., Yadav, J., Tiwari, K., Lavakush, N. & Singh, V. (2010). Impact of plant growth rhizobacteria on crop production. International journal of agricultural research, 5, 954-983.
    1. Bashan, Y. & Holguinde Bashan, L. E. (2004). Azospirillum- plant relationships: physiological, molecular, agricultural and environmental advances. Canadian Journal of Microbiology, 50, 521–577.
    2. Dashti1, N., Zhang, F., Hynes, R. & Smith, D. L. (1998). Plant growth promoting rhizobacteria accelerate nodulation and increase nitrogen fixation activity by field grown soybean [Glycine max (L.) Merr.] under short season conditions. Plant and Soil, 200, 205–213.
    3. Egamberdiyeva, D. & Höflich, G. (2004). Effect of plant growth-promoting bacteria on growth and nutrient uptake of cotton and pea in a semi-arid region of Uzbekistan. Journal of Arid Environments, 56, 293-301.
    4. Elsheikh, E. A. E. & Hadi, E. A. E. l. (1999). Effect of Rhizobium inoculation and nitrogen fertilization on yield and protein content of six chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars in marginal soils under irrigation. Nutrient Cycling in Agroecosystems, 54, 57–63.
    1. Hunt, R. (1990). Basic Growth Analysis. Unwin-Hyman, London.
    2. Leport, L., Turner, N. C., French, R. J., Barr, M. D., Dua, R., Davies, S. L.,  Tennant, D.& Siddique, K. H. M. (1999). Physiological responses of chickpea genotypes to terminal drought in a Mediterranean-type environment. European Journal of Agronomy,11, 279-291.
    3. Lucas, J. A., Probanza1, A., Ramos, B., Barriuso, J. & Gutierrez Mañero, F. J. (2004). Effects of inoculation with plant growth promoting rhizobacteria (PGPRs) and Sinorhizobium fredii on biological nitrogen fixation, nodulation and growth of Glycine max cv. Osumi. Plant and Soil, 267,143–153.
    4. McMaster, G. S. & Wilhelm, W. W. (1997). Growing degree-days: one equation, two interpretations. Agricultural and forest meteorology, 87, 291–300.
    5. Nanda, S. S., Swain, K. C., Panda, S. C., Mohanty, A. K. & Alim, M. A. (1995). Effect of nitrogen and bio-fertilizers in fodder maize under rain-fed upland conditions of Orissa. Current Agriculture Research, 8, 45-47.
    1. Pardo, A., Amato, M. & Chiaranda, F. Q. (2000). Relationships between soil structure, root distribution and water uptake of chickpea (Cicer arietinum L.) on plant growth and water distribution. European  Journal of  Agronomy, 13, 39-45.
    1. Sabaghpour, H., Mahmoudi, A. A., Saeed, A., Kamel, M. & Malhotra, R. S. (2006). Study on chickpea drought tolerance lines under dryland condition of Iran. . Indian Journal of Crop Science, 1, 70-73.
    2. SIGMAPLOT. [computer software]Sigmaplot for Windows, Release 11.0. (2008). Systat Software Inc.
    3. Singh, K. B. (1997). Chickpea (Cicer arietinum L.). Field Crop Research, 53,161–170.
    4. Sivaramaiah, N., Malik, D. K. & Sindhu, S. S. (2007). Improvement in symbiotic efficiency of chickpea (Cicer arietinum) by coinoculation of Bacillus strains with Mesorhizobium sp. Cicer. Indian Journal of Microbiology, 47, 51–56.
    5. Soltani, A., Robertson, M. J., Mohammad-Nejad, Y. & Rahemi-Karizaki, A. (2006). Modeling chickpea growth and development: leaf production and senescence. Field Crops Research, 99, 14-23.
    6. Tuba-Bicer, B., Narin-Kalender, A.& Sakar, D. (2004). The effect of irrigation on spring-sown Chickpea. International journal of agricultural reaserch, 3, 154-158.
    1. Wu, S. C., Caob, Z. H., Lib, Z. G., Cheunga, K. C. & Wong, M. H. (2005). Effects of bio-fertilizer containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: a greenhouse trial. Geoderma, 125, 155–166.
Volume 48, Special Issue
October 2017
Pages 129-140
  • Receive Date: 21 June 2016
  • Revise Date: 11 September 2017
  • Accept Date: 10 December 2017
  • Publish Date: 23 September 2017