برآورد تنوع ژنتیکی، وراثت‌پذیری و رابطة بین عملکرد دانه و اجزای وابسته در ژنوتیپ‌های نخود پاییزه در شرایط دیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

چکیده

به‌منظور برآورد تنوع، وراثت‌پذیری، روابط بین صفات و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بین عملکرد دانه و اجزای عملکرد، چهارده رگة (لاین) نخود سفید به مدت سه سال (93-1390) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار، ارزیابی شدند. نتایج تجزیة مرکب گویای معنی‌دار بودن تفاوت بین ژنوتیپ‌ها در اغلب صفات بود. بالاترین مقدار ضریب تغییرات فنوتیپی به ترتیب برای عملکرد دانه، شمار غلاف در بوته و شمار دانه در بوته و بالاترین مقدار ضریب تغییرات ژنوتیپی به ترتیب برای عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده (بیولوژیک) و ارتفاع بوته به دست آمد. این نتایج مبین این نکته بود که اصلاح این صفات از راه گزینش محتمل است. وراثت‌پذیری بالا همراه با بهرة ژنتیکی میانگین بالا برای عملکرد دانه، شمار دانه در غلاف و وزن صددانه نشان داد که گزینش فنوتیپی برای این صفات می‌تواند مؤثر باشد. عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی‌دار با عملکرد زیست‌توده و شمار شاخه‌های اولیه داشت؛ لذا این صفات را می‌توان برای گزینش ژنوتیپ­های با عملکرد بالا در نخود استفاده کرد. تجزیة مسیر آشکار ساخت که شمار دانه در بوته و به دنبال آن شمار شاخة اولیه ، وزن صددانه و عملکرد زیست‌توده تأثیر مستقیم مثبتی بر عملکرد دانه داشتند. همچنین می­توان شمار شاخه‌های اولیه، شمار شاخه‌های ثانویه و شمار روز تا گلدهی را به‌عنوان معیار گزینش غیرمستقیم برای عملکرد دانۀ بالاتر به کار برد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Genetic variability, heritability, and interrelationships between seed yield and related components of chickpea genotypes under dryland conditions

نویسنده [English]

  • Homayoun Kanouni
Research associate, Seed and Plant Improvement Dept., Kurdistan Agricultural and Natural Resources, Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

The present investigation was carried out to study the variability, heritability, correlations and path coefficient analysis in 14 Kabuli type chickpea genotypes during three successive cropping seasons (2011-14), in a randomized complete block design with four replications. Combined analysis suggested significant differences between genotypes for most of characteristics. The highest phenotypic coefficients of variation (PCV) were obtained for seed yield, number of pods per plant, and number of seeds per plant, respectively. Furthermore, the highest genotypic coefficients of variation (GCV) were determined for seed yield, biomass yield and plant height, respectively. These results revealed that these traits could be improved via selection. High heritability coupled with high genetic advance as percentage of mean was observed for seed yield, number of seeds per pod and 100 seeds weight showed that phenotypic selection for these traits might be effective. Seed yield had positive and significant correlations with biomass yield and number of primary branches, thus selection for these traits could improve seed yield in chickpea. Number of seeds per plant, followed by number of primary branches, 100 seeds weight and biomass yield had positive high direct effects on seed yield. Meanwhile, number of primary branches, number of secondary branches and number of days to flowering could be used as an indirect selection criterion for higher seed yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chickpea
  • correlations
  • genetic gain
  • heritability
  • Path analysis

مراجع

  1. Allard, R.W. & Hansche, P.E. (1964). Some parameters of population variability and their implication in plant breeding. In: Norman AG, (Ed). Advances in Agronomy, Academic Press, New York. pp. 281-325.
  2. Arshad, M., Bakhsh, A. & Ghafoor, A. (2004). Path coefficient analysis in chickpea (Cicer arietinum L.) under rainfed conditions. Pakistan Journal of Botany, 36(1), 75-81.
  3. Balcha, A. (2014). Genetic variation for grain yield of common bean (Phaseolus vulgaris L.) in sole and maize/bean intercropping systems. Asian Journal of Crop Science, 6(2), 158-164, 2014.
  4. Dewey, D.R. & Lu, K.H. (1959). A correlation and path coefficient analysis of components of crested wheat grass seed production. Agronomy Journal, 51, 515-518.
  5. FAOSTAT. (2013). Statistics Database. Food and Agriculture Organization, USA.
  6. Güler, M., Adak, M.S. & Ulukan, H. (2001). Determining relationships among yield and some yield components using path coefficient analysis in chickpea (Cicer arietinum L.). European Journal of Agronomy, 14, 161- 166.
  7. Johnson, H.W., Robinson, H.F. & Comstock R.E. (1955). Estimates of genetic and   environmental variability in soybeans. Agronomy Journal, 47, 314-318.
  8. Kanouni, H. & Malhotra, R.S. (2003).Genetic variation and relationships between traits in chickpea (Cicer arietinum L.) lines under dryland conditions. Iranian Journal of Crop Sciences, 5(3), 185-194. (in Farsi)
  9. Karimizadeh, R., Mohammadi, M. & Sadeghzadeh, D. (2014). Study on variation, heritability and correlations of traits in some chickpea genotypes. Proceedings of 13th Iranian symposium of crop breeding and production congress and third seed science and technology, August, 26-28, 2014, Karaj, Iran. (in Farsi)
  10. Lotfi Aghmioni, M., Aghaei, M.J., Vaezi, Sh. & Majidi Heravan, E. (2015). Evaluation of genetic diversity, heritability and genetic progress in Kabuli type chickpea genotypes. Iranian Journal of Pulses Research, 6(1), 100-107. (in Farsi)
  11. Mallu, T.S., Mwangi, S.G., Nyende, A.B., Ganga Rao, N.V., Odeny, D.A., Rathore, A. & Kumar, A. (2015). Assessment of genetic variation and heritability of agronomic traits in chickpea (Cicer arietinum L.). International Journal of Agronomy and Agricultural Research, 6(1), 77-88.
  12. Miller, P.A., William, C., Robinson, H.F. & Comstock, R.E. (1958). Estimates of genotypic and environmental variances and co-variances in upland cotton and their implications in selection. Agronomy Journal, 50, 126-131.
  13. Moghaddam, M., Ehdaie, B. & Waines, J.G. (1997). Genetic variation and interrelationships of agronomic characters in landraces of bread wheat from southeastern Iran. Euphytica, 95, 361-369.
  14. Pearson, D.C., Rosielle, A.A. & Boyd, W.J.R. (2007). Heritabilities of five wheat quality traits for early generation selection. Australian Journal of Experimental Agriculture, 21(3), 512-515.
  15. Roy, D. (2000). Plant breeding, analysis and exploitation of variation. Alpha Science International, RG UK, Pp. 701.
  16. Sabaghpour, S.H., Ghadami, M. & Kumar, J. (2012). Heritability and genetic advance of quantitative characters in chickpea (Cicer arietinum L.). Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi), 95, 77-83. (in Farsi)
  17. SAS Institute, Inc. (2010). SAS/STAT 9.2 user’s guide. SAS Institute, Inc., Cary, NC.
  18. Singh, K.B., Geletu, B. & Malhotra, R.S. (1990). Association of some characters with seed yield in chickpea collections. Euphytica, 49, 83- 88.
  19. Tabasum, A., Saleem, M. & Aziz, I. (2010). Genetic variability, trait association and path analysis of yield and yield components in Mungbean (Vigna radiata (L.) Wilczek). Pakistan Journal of Botany, 42(6), 3915-3924.
  20. Utz, H.F. (2011). PLABSTAT, A computer program for statistical analysis of plant breeding experiments. Institute of plant breeding, seed science and population genetics, University of Hohenheim, Germany.
  21. Yadav, P., Tripathi, D.K., Kafeel Khan, K. & Yadav, A.K. (2015). Determination of genetic variation and heritability estimates for morphological and yield traits in chickpea (Cicer arietinum) under late sown conditions. The Indian Journal of Agricultural Sciences, 85(7), 116-129.
  22. Yücel, D.Ö., Anlarsal, A.E. & Yücel C. (2006). Genetic variability, correlation and path analysis of yield and yield components in chickpea (Cicer arietinum L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 30, 183-188.
  23. Zali, H., Farshadfar, E. & Sabaghpour, S.H. (2010). Genetic variability and interrelationships among agronomic traits in chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes. Crop Breeding Journal, 1(2), 127-132.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 مهر 1394
  • تاریخ بازنگری: 09 آبان 1394
  • تاریخ پذیرش: 13 آبان 1394
  • تاریخ انتشار: 01 خرداد 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار