بررسی فیزیولوژیک دفع سدیم در بافت‌های مختلف ارقام حساس و متحمل به شوری گندم (Triticum aestivum L.)

نویسندگان

چکیده

مطالعه واکنش‌های فیزیولوژیک ارقام مختلف گندم به تنش شوری می‌تواند منجر به شناسایی مکانیزم‌های موثر در تحمل شوری گردد. هفت رقم گندم نان متفاوت از نظر توان تجمع یون سدیم و نیز تحمل شوری برای ارزیابی نحوه توزیع یونی و میزان تجمع و دفع سدیم در بافت‌های مختلف گیاه در شرایط تنش شوری مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت شناسایی الگوی توزیع یونی در بوته، غلظت یون سدیم (Na+)، پتاسیم (K+) و نسبت K+/Na+ در بافت‌های مختلف گیاه شامل ریشه، پهنک برگ سوم، غلاف و پهنک برگ پرچم در سه سطح شوری (صفر، 100 میلی‌مولار و 200 میلی‌مولار کلرید سدیم) و همچنین تأثیر تنش شوری بر عملکرد دانه و ماده خشک اندام هوایی و ریشه در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار بررسی شد. تحمل شوری در گونه‌های گندم مورد مطالعه با تجمع مقادیر پایینی از یون Na+ در برگ‌ها همراه بود. دامنه متفاوتی از تجمع و دفع یون Na+ در ریشه و بافت‌های هوایی ارقام مورد مطالعه مشاهده شد. غلظت این یون از ریشه به سمت بافت هوایی به طور معنی‌داری کاهش یافت و مقدار آن در برگ‌های مسن بطور معنی‌داری بیشتر از جوان‌ترین برگ یعنی پهنک برگ پرچم بود. غلاف برگ پرچم به عنوان یک محل نگهداری و ممانعت از انتقال یون Na+ به پهنک برگ پرچم مورد شناسایی قرار گرفت. ارقام متحمل به شوری میزان یون Na+ بیشتری را در ریشه، برگ‌های مسن و غلاف برگ خود نگهداری نموده و میزان تجمع یون Na+ کمتر و نسبت K+/Na+ بالاتری در پهنک برگ پرچم در مقایسه با سایر بافت‌ها داشتند. به نظر می‌رسد تفاوت در الگوی توزیع یونی، از جمله تجمع کمتر یون Na+ و حفظ نسبت‌های بالاتر K+/Na+ در بافت هوایی به ویژه در پهنک برگ پرچم و بافت‌های جوان و حفظ و نگهداری یون Na+ در غلاف برگ‌ها از مهم‌ترین مکانیزم‌های درگیر در بهبود تحمل شوری در ارقام متحمل باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Sodium Exclusion from Different Tissues of Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars Differing in Salt Tolerance

نویسندگان [English]

  • Afrasiab Rahnama
  • Kazem Pustini
  • Reza TavakolAfshari
  • Ali Ahmadi
  • Hushang Alizadeh
چکیده [English]

A study of physiological responses of different wheat cultivars to saline conditions can lead to an identification of the main mechanisms in salt tolerance. Seven bread wheat cultivars differing in salt tolerance with varying ability of sodium accumulation in their different tissues were employed to assess ion distribution and sodium accumulation under saline conditions. Ion distribution and Na+, K+, as well as K+/Na+ ratio in different tissues including root, leaf-3 blade, flag leaf sheath and flag leaf blade at three salinity levels (0, 100 and 200 mM NaCl, with supplemental Ca2+), and also the effects of salinity on yield and dry biomass were assessed using a factorial experiment based on a randomized complete block design with three replications. Salt tolerance in wheat species was related to lower Na+ accumulation in leaves. Different ranges of sodium accumulation vs exclusion were detected in roots and shoots. Sodium contents reduced from root to shoot and were found more in old leaves’ blades than in young flag leaves. Flag leaf sheath was identified as the main tissue for Na+ sequestration. Salt tolerant cultivars sequestered higher Na+ concentrations specifically in root, old leaves and in leaf sheath. Moreover these cultivars maintained lower Na+ concentrations along with higher K+/Na+ ratios in flag leaf blade than in other tissues. Differences in ion partitioning and lower Na+ accumulation and also a maintenance of higher K+/Na+ ratios, specially in flag leaf, young growing and expanded organs, would appear to be the most important mechanisms contributing to the improved salt tolerance in different cultivars.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grain yield
  • Ion distribution
  • salt stress
  • Sodium exclusion
  • Wheat