2024-03-28T13:20:49Z
https://ijfcs.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=8109
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
بررسی تحمل ژنوتیپهای سیبزمینی (Solanum tuberosum L.) به تنش کمآبی
مرجان
سمایی
سید علی
مدرس ثانوی
احمد
موسیپور گرجی
اسکندر
زند
سیبزمینی جزو گیاهان حساس به کمآبی است. این بررسی بهصورت طرح کرتهای خردشده (اسپلیت× فاکتوریل بر پایۀ بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار، در منطقۀ کرج در سال 1393 اجرا شد که در آن ژنوتیپهای سیبزمینی در یازده سطح (آگریا، کایزر، ساوالان، سانته، مارفونا، هرمس، جلی، پیکاسو، میلوا، 1-397081، 2-397069) و تیمارهای آبیاری در دو سطح (تنش و شاهد) و نمونهبرداریها در دو مرحلۀ (پایان تنش و بازیافت) در نظرگرفته شد. آبیاری بهصورت قطرهای و متداول انجام و در مرحلۀ تشکیل غده، آبیاری تیمار تنش قطع و تیمار شاهد بهصورت متداول آبیاری شد. پس از اینکه کمبود رطوبت خاک به 90 درصد رسید، دوباره آبیاری انجام تا خاک به ظرفیت زراعی رسیده و تا انتهای دورۀ رشد بهصورت متداول انجام گرفت. نتایج نشان داد میانگین قطر کوچک و بزرگ غده، شمار غده، غدۀ سالم، غدههای کوچکتر از 35 و بیش از 55 میلیمتر، وزن خشک و تر غدههای سالم در بوته بین ژنوتیپهای مختلف، سطوح آبیاری و مرحلۀ اندازهگیری اختلاف معنیدار داشتند. درحالیکه از لحاظ میانگین شمار غده بین 55-35 میلیمتر در هر بوته تنها اثر ژنوتیپها و سطوح آبیاری معنیدار شد. بیشترین درصد تغییرها در پایان دورۀ رشد در شمار غدههای کوچکتر از 35 میلیمتر، وزن خشک و تر غدههای سالم ملاحظه شد. در این تحقیق شاخصهای تحمل و حساسیت به خشکی برآورد و بر این پایه ژنوتیپهای همسان در چهار گروه اول میلوا، سانته، پیکاسو، دوم هرمس، 1-397081، مارفونا، ساوالان، جلی، آگریا، سوم 2-397069 و چهارم کایزر طبقهبندی شدند.
بازیافت
تنش کمآبی
ژنوتیپ
سیبزمینی
شاخص تحمل
2017
02
19
527
540
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61246_072267314534aeeaa456fe14d70a939b.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
تأثیر هنگام آبیاری تکمیلی و میزان نیتروژن بر عملکرد و ویژگیهای زراعی گندم (Triticum aestivum L.) دیم رقم کوهدشت
نصرت اله
حیدرپور
سجاد
طلائی
این پژوهش باهدف بررسی تأثیر هنگام آبیاری تکمیلی و حد بهینۀ کاربرد نیتروژن روی عملکرد دانۀ گندم دیم رقم کوهدشت در ایستگاه تحقیقات دیم گچساران اجرا شد. به همین منظور زمانهای آبیاری در کرتهای اصلی (شاهد، کاشت، گلدهی و کاشت + گلدهی به میزان 50 میلیمتر) و مقادیر مختلف نیتروژن (0، 30، 60، 90 و 120 کیلوگرم در هکتار) در کرتهای فرعی بهصورت طرح کرتهای خردشده (اسپلیت پلات) بر پایۀ بلوکهای کامل تصادفی از سال 89 - 1388 به مدت سه سال متوالی، بررسی شدند. نتایج نشان داد رابطۀ بین نیتروژن مصرفی با عملکرد دانه از معادلۀ رگرسیون درجۀ دوم پیروی کرده و میانگین نیاز نیتروژنی گندم دیم رقم کوهدشت، حدود 80 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار برای دستیابی به 95 درصد بیشینه عملکرد دانه، تعیین شد و تغییر این میزان از کاربرد نیتروژن، توانست 86 درصد از تغییرپذیری عملکرد دانه را توجیه کند (R2= 86). همچنین از میان تیمارهای دارای آبیاری تکمیلی، 50 میلیمتر آبیاری در مرحلۀ گلدهی گندم نسبت به بدون آبیاری، عملکرد دانه را 43 درصد افزایش داد. درنهایت با توجه به یافتههای این پژوهش، کاربرد میزان 80 کیلوگرم نیتروژن خالص در شرایط آبیاری تکمیلی در مرحلۀ گلدهی گندم دیم، برای بهبود و افزایش عملکرد دانۀ آن، ضروری بوده و توصیه میشود.
حد بهینه
کمبود رطوبت
کود دهی
منطقۀ گچساران
2017
02
19
541
549
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61247_352aae48075b054e60485965683eff89.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر مؤلفههای تولیدی رقمهای گندم در شرایط اقلیم گرم و خشک
سعد
عساکره
شهرام
لک
در اغلب مناطق با آبوهوای مدیترانهای مانند ایران، زراعت گندم در دورۀ پر شدن دانه با تنش خشکی و گرما روبهرو شده و این تنشها سبب کاهش شدید عملکرد دانه میشود. برای بررسی اثر تنش گرما بر عملکرد رقمهای گندم در منطقۀ جراحی ماهشهر، تحقیقی در سال زراعی 94-1393 بر پایۀ آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تاریخ کاشت (15/8/93، 15/9/93 و 15/10/93) بهعنوان عامل اصلی و سه رقم (چمران، فلات و ویریناک) بهعنوان عامل فرعی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد عاملهای تاریخ کاشت و رقم بر ویژگیهای عملکرد دانه و اجزای آن، ارتفاع بوته، عملکرد زیستتوده (بیوماس)، شاخص برداشت، میزان، سهم و کارایی توزیع دوباره، میزان و کارایی نورساخت (فتوسنتز) جاری و طول سنبله تأثیر معنیداری داشت. برهمکنش تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه و اجزای آن، میزان، کارایی و سهم نورساخت جاری، عملکرد زیستی، شاخص برداشت، طول سنبله، سهم توزیع دوباره و کارایی نورساخت جاری تأثیر معنیداری نشان داد. بیشترین عملکرد دانه با میانگین 5548 کیلوگرم در هکتار به رقم چمران در تاریخ کاشت اول (15/8/93) و کمترین آن با میانگین 2100 کیلوگرم در هکتار متعلق به رقم فلات در تاریخ کاشت سوم (15/10/93) بود.
توزیع دوباره
کارایی نورساخت
عملکرد
2017
02
19
551
564
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61248_2bb1740ea54e486244ef5b9303d851c2.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
تجزیۀ الگوی اثر متقابل ژنوتیپ و سال برای عملکرد دانه در رگههای جهشیافتة برنج با استفاده از روش چند متغیره AMMI
علی اکبر
عبادی
شاپور
عبدالهی مبرهن
حیدر
عزیزی
وجود اثر متقابل ژنوتیپ × محیط ایجاب میکند که عملکرد ژنوتیپها در دامنۀ گستردهای از شرایط محیطی آزمایش شوند، تا اطلاعات بهدستآمده بتواند کارایی مربوط به گزینش و معرفی آنها را افزایش دهد. در این بررسی بهمنظور تعیین پایداری عملکرد و تجزیۀ الگوی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، 66 رگۀ (لاین) جهشیافتة (موتانت) برنج همراه با پنج رقم شاهد به مدت سه سال زراعی (1393-1391)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. تجزیۀ اثر اصلی جمعپذیر و اثر متقابل ضربپذیر (AMMI) نشان داد که اثر ژنوتیپ، سال و اثر متقابل بین آنها بسیار معنیدار بود. مجموع مربعات اثر متقابل توسط روش AMMIبه یک مؤلفۀ اصلی اثر متقابل (IPCA) معنیدار در سطح احتمال 05/0 و باقیمانده (نویز) جداسازی شد. مؤلفۀ اصلی اول 57/57 درصد از کل مجموع مربعات اثر متقابل را توجیه کرد. نمودار دووجهی (بایپلات) نخستین مؤلفۀ اصلی و میانگین عملکرد با روش AMMI برای ژنوتیپها و محیطهای (سالهای) مورد بررسی مشخص کرد که ژنوتیپهای G7، G41 و G69 با داشتن کمترین اثر متقابل ژنوتیپ در محیط (سال) و داشتن عملکرد بالا پایداری بیشتری دارند و ژنوتیپهای G63، G20 و G33 با عملکرد پایینتر از میانگین بهعنوان ژنوتیپهای ناپایدار شناخته شدند.
اثر متقابل ژنوتیپ و محیط
برنج
تجزیۀ AMMI
2017
02
19
565
573
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61249_a4b4edcaa5ab2e7ae2ae95e9a1c5854d.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
تأثیر تراکم بوته و فصل کشت بهاره و تابستانه بر ویژگیهای کمی و عملکرد ذرت
علی
کیهانی
بهمنظور بررسی تأثیر تراکم بوته و دو فصل کشت بر ویژگیهای کمی و عملکرد ذرت (دورگ سینگل کراس 704)، تحقیقی در سال زراعی 1394 بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در منطقۀ اندیمشک اجرا شد. تراکمهای مختلف ذرت (65، 75، 85 و 95 هزار بوته در هکتار) در کرتهای اصلی و فصل کشت در دو سطح بهاره (5 فروردین) و تابستانه (30 تیر) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تأثیر تراکم بوته بر همۀ ویژگیهای مورد بررسی بهجز شمار برگهای فعال و برگ پرچم معنیدار بود. اثر فصل کشت بر ویژگیهایی مانند شمار برگهای فعال، برگ پرچم و وزن هزاردانه معنیدار نبود. با افزایش تراکم از 65 به 75 هزار بوته در هکتار عملکرد علوفۀ تر افزایش، ولی در تراکمهای بالاتر کاهش یافت. بیشترین عملکرد دانه در تراکم 65000 بوته در هکتار و متعلق به کشت پاییزه بود. بر پایۀ یافتههای این آزمایش و بهمنظور برتری چشمگیر عملکرد علوفۀ تر (5/72 تن در هکتار) در کشت بهاره و اعمال تراکم 85000 بوته در هکتار، تکرار آزمایش در چند منطقۀ دیگر از استان خوزستان قابل توصیه است.
برگ پرچم
تاریخ کشت
عملکرد دانه
عملکرد علوفۀ تر
2017
02
19
575
583
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61250_d8d8162cf76cacbabf3308b39126a66d.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
بررسی تأثیر روشهای ارگانیک کوددهی بر کیفیت و کمیت علوفۀ تاجخروس (Amaranthus spp. L.)
محمدرضا
محمدی تودشکی
امیر
آینه بند
اسفندیار
فاتح
بهمنظور بررسی اثر تیمارهای مختلف کودهای آلی و شیمیایی بر محصول کمی و کیفی گیاه علوفهای تاجخروس (Amaranthus spp. L.)، آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1393 در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. تیمار اصلی شامل روشهای مدیریت ارگانیک1، ارگانیک2، شیمیایی، تلفیق کودهای شیمیایی و زیستی و تیمار شاهد و عامل فرعی شامل دو رقم تاجخروس جدید به نامهای پلنزمن و کونیز بود. نتایج نشان داد، هر دو روشهای مدیریت ارگانیک و بهویژه رقم کونیز بیشترین کمیت ویژگیهای ارتفاع، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه و کل عملکرد مادۀ خشک را داشتند. بیشترین عملکرد علوفۀ خشک (368 گرم در مترمربع) مربوط به مدیریت ارگانیک 2 در رقم کونیز بود. عملکرد مادۀ خشک بیشترین همبستگی معنیدار را با ویژگی وزن ساقه داشت. بیشترین قابلیت هضم، انرژی سوختوسازی (متابولیسمی)، پروتئین خام و کربوهیدرات محلول در آب در هر دو روش ارگانیک به دست آمد. بین رقمها از نظر ویژگیهای کیفی تفاوت معنیداری وجود نداشت. مدیریت تلفیقی در رقم کونیز بیشترین (57 درصد) قابلیت هضم را داشت که تفاوت معنیداری با مدیریت ارگانیک 2 نداشت. بیشترین (17 درصد) پروتئین خام مربوط به تیمار ارگانیک 1 در رقم پلنزمن بود. بین عملکرد مادۀ خشک و قابلیت هضم همبستگی مثبت، ولی بین عملکرد مادۀ خشک و پروتئین خام همبستگی منفی وجود داشت. بهطورکلی نتایج بهدستآمده از این بررسی نشان داد که استفاده از روشهای ارگانیک کوددهی تأثیر مطلوبی بر کمیت و کیفیت تولید علوفۀ تاجخروس در شرایط خوزستان خواهد داشت.
الیاف محلول در اسید (ADF)
انرژی متابولیسمی
پروتئین خام
تاجخروس
قابلیت هضم
2017
02
19
585
593
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61251_08d4876c3ac406b82fdc217cb6d99780.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
پیشبینی مرحلههای رشد و عملکرد ذرت در همدان
امیر
دادرسی
بنیامین
ترابی
بهمنظور مدلسازی مراحل رشد و عملکرد ذرت بر پایۀ آمار هواشناسی استان همدان (دمای کمینه، دمای بیشینه، میزان تابش و میزان بارندگی) با استفاده از زیر مدلهای مربوط به پدیدشناسی (فنولوژی)، تولید و توزیع مادۀ خشک، تغییرپذیریهای سطح برگ در گیاه ذرت بررسی در دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان در سال بهار 1394 صورت گرفت. با استفاده از مدل یادشده تغییرپذیری روزانۀ مربوط به پدیدشناسی، مادۀ خشک کل، سطح برگ محاسبه و سپس عملکرد پیشبینی شد. یکی از معیارهای ارزیابی مدل، مقایسۀ ضریب رگرسیون خطی بین عملکرد مشاهدهشده و پیشبینیشده (23/0±93/0=a و 11/2± 29/0=b) با ضریبهای خط 1:1 که (0و1) است. در زمینۀ ضریب تغییرپذیری مربوط به عملکرد دانۀ پیشبینیشده و مشاهدهشده (13/4=CV) دقت مدل بسیار بالا بوده بهگونهای که در آزمایشهای مزرعهای حد مجاز برای ضریب تغییرپذیری 20 تا 25 است. میزان R2 برای عملکرد دانه برابر با 69/0 بوده که این امر بیانگر این است که بهاحتمال 69 درصد دادههای پیشبینیشده با دادههای مشاهدهشده همخوانی دارند. از دیگر آمارههایی که برای ارزیابی دقت مدل استفاده میشود، جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) است که در مورد عملکرد دانه 36/0 بود که نشاندهندۀ دقت بالای مدل در پیشبینی میزان عملکرد است. نتایج این بررسی نشان میدهد که دامنۀ تغییرپذیری عملکرد دانۀ ذرت برای دادههای مشاهدهشده بین 54/8 تن تا 99/9 تن در هکتار و میانگین دادهها 09/9 تن بود و برای دادههای پیشبینیشده دامنۀ تغییرپذیری عملکرد بین 02/8 تا 25/9 تن و میانگین آنها 75/8 تن در هکتار بود.
پدیدشناسی
ذرت
عملکرد دانه
مدل ساده
2017
02
19
595
610
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61252_c214013273bf17dcc75ce0d114dc6fb8.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
بررسی اثر تاریخهای مختلف کاشت بر عملکرد و برخی ویژگیهای زراعی رقمهای برنج در شمال خوزستان
کاوه
لیموچی
مهدی
نورزاده حداد
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر تاریخهای مختلف کاشت بر ویژگیهای خوشه و عملکرد رقمهای برنج در سال زراعی 90-1389 بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی تاریخ کاشت در سه سطح (5 و 20 خرداد و 5 تیر) و عامل فرعی شامل عنبوری قرمز (بلند و کوتاه) و چمپا بود. نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد که اثر تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد شلتوک در سطح 1 درصد معنیدار شد. در بین تاریخهای مختلف کاشت بیشترین مادۀ خشک کل با میانگین 13810 کیلوگرم در هکتار، عرض برگ پرچم با میانگین 14/1 سانتیمتر، ارتفاع با میانگین 89/120 سانتیمتر و شمار بوته با میانگین 504 بوته در مترمربع مربوط به تاریخ کاشت اول، بیشترین طول برگ پرچم با میانگین 33 سانتیمتر و روز تا 50 درصد گلدهی با میانگین 108 روز در تاریخ کاشت دوم و بیشترین عملکرد شلتوک با میانگین 33/4269 کیلوگرم در هکتار، شاخص برداشت با میانگین 01/40 درصد، شمار گلچه و دانه بهترتیب با میانگین 67/187 و 44/161 شمار در خوشه، وزن خشک برگ پرچم با میانگین 14/0 گرم و روز تا رسیدگی کامل با میانگین 144 روز مربوط به تاریخ کاشت سوم بود. میتوان نتیجه گرفت که تاریخ کاشت سوم به لحاظ دستیابی به بیشترین عملکرد دانه به دلیل برخورد نکردن دورۀ حساس ظهور خوشه با تنش گرما بهترین هنگام کاشت رقمهای برنج در استان خوزستان است.
اجزاء عملکرد
برگ پرچم
تنش
ریختشناختی
گرما
2017
02
19
611
619
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61253_700ad8e95d4b3200b4f17afdda57e1a5.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
بررسی همزیستی قارچریشه، کاربرد خاکی و محلولپاشی فلومیکس بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت
حمید
عباس دخت
رامین
جباری
احمد
غلامی
حسن
مکاریان
بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد قارچریشة (میکوریزا) گونۀ Glomus mossea، محلولپاشی و کاربرد خاکی کود فلومیکس بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود انجام شد. در این آزمایش همزیستی قارچریشهای در دو سطح شامل همزیستی نکردن و همزیستی قارچریشه، محلولپاشی فلومیکس در سه سطح شامل بدون کاربرد، یکبار کاربرد و دو بار کاربرد و کاربرد خاکی فلومیکس شامل بدون کاربرد، یکبار کاربرد و دو بار کاربرد اعمال شد. نتایج تجزیۀ واریانس بیانگر افزایش معنیدار در سطح 1 درصد ویژگیهای عملکرد زیستتوده (بیوماس)، شاخص برداشت، شمار ردیف در بلال، وزن هزاردانه و درصد نیتروژن دانه تحت تأثیر همزیستی قارچریشه، محلولپاشی و کاربرد خاکی فلومکیس بود. همچنین اثر متقابل دوگانۀ محلولپاشی و کاربرد خاکی بر ویژگیهای عملکرد دانه و شمار دانه در ردیف و همزیستی قارچریشه و محلولپاشی بر ویژگی عمق دانه معنیدار بود. بر پایۀ نتایج مقایسۀ میانگینها تیمار محلولپاشی و یکبار کاربرد خاکی فلومیکس عملکرد دانه معادل 2090 کیلوگرم در هکتار تولید کرد. کمترین عملکرد دانه در تیمار شاهد معادل 1444 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین عملکرد زیستتوده مربوط به ترکیب تیماری کاربرد قارچریشه، دو بار محلولپاشی، یکبار کاربرد خاکی معادل 6557 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار عملکرد زیستتودة مربوط به تیمار شاهد معادل 3190 کیلوگرم در هکتار بود.
ذرت
عملکرد
محلولپاشی
قارچریشه
2017
02
19
621
631
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61254_113833df7adc256f6a6f03ad7a75e77b.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
واکنش عملکرد تک بوتۀ سوخ، محتوای سبزینه و غلظت رنگیزههای نورساختی رقمهای پیاز خوراکی (Allium cepa L.) به پیشتیمار و اندازۀ بذر
موسی
ایزدخواه شیشوان
مهدی
تاجبخش شیشوان
بهمن
پاسبان اسلام
جلال
جلیلیان
بهمنظور ارزیابی واکنش عملکرد تک بوته، محتوای سبزینه (کلروفیل) و غلظت رنگیزههای نورساختی (فتوسنتزی) برگ رقمهای پیاز خوراکی به پیشتیمار و اندازۀ بذر، این پژوهش در دو سال زراعی (1391 و 1392) بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی اجرا شد. عاملهای آزمایش شامل پیشتیمار (پرایمینگ) در چهار سطح پیشتیمار آبی (هیدرو پرایمینگ با آب مقطر، پیشتیمار اسمزی (اسموپرایمینگ) با نیترات پتاسیم، پیشتیمار با مادۀ فولامین 2 درصد و شاهد، اندازۀ بذر در سه سطح (ریز، متوسط و درشت) و رقم در دو سطح (قرمزآذرشهر و زرقان) بود. ویژگیهای عملکرد تک بوته، میزان سبزینه در مرحلۀ سوخدهی و رسیدگی فیزیولوژیکی، سبزینۀ کل، سبزینۀ a، سبزینۀ b، کاروتنوئید و نسبت سبزینۀ a/b بررسی شد. نتایج نشان داد که تأثیر پیشتیمار و اندازۀ بذر از نظر همۀ ویژگیهای مورد بررسی از لحاظ آماری تفاوت معنیدار نشان داد. نتایج نشان داد که پیشتیمار بذر موجب بهبود ویژگیهای عملکرد تک بوته، محتوای سبزینه و غلظت رنگیزههای نورساختی برگ شد بهطوریکه بیشترین عملکرد تک بوته، سبزینههای a، b و نسبت سبزینۀ a/b بهترتیب 85/195 گرم، 48/33، 79/7 میلیگرم در گرم وزن تازه و 3/4 به پیشتیمار با مادۀ فولامین تعلق داشت و کمترین آنها از تیمار شاهد بهدست آمد. همچنین مقایسۀ میانگینها نشان داد که بیشترین عملکرد تک بوته، سبزینههای a، b و نسبت سبزینۀ a/bبهترتیب 66/180 گرم، 60/21، 20/7 میلیگرم در گرم وزن تازه و 9/3 از بذرهای درشت و کمترین آنها از بذر ریز بهدست آمد.
افت سبزینه
سبزینۀ a
سبزینۀ b
کاروتنوئید
2017
02
19
633
644
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61255_12e00e186ce82735369a736d2d5abd4b.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
تأثیر پیشتیمار بذر بر سبز شدن و ویژگیهای ریختشناختی ریشۀ کلزا در تاریخهای مختلف کاشت
محمدعلی
ابوطالبیان
شهرام
نظری
فرید
گلزردی
پیشتیمار (پرایمینگ) بذر یکی از روشهای بسیار مؤثر در بهبود فرآیند جوانهزنی و استقرار گیاهچه در شرایط محیطی تنشزا است. بهمنظور بررسی اثر پیشتیمار بذر بر ویژگیهای سبز شدن و رشد ریشۀ سه رقم کلزا آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده (اسپلیت پلات) فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. کرتهای اصلی شامل پنج تاریخ کاشت با فاصلههای ده روز و کرتهای فرعی نیز شامل سه رقم کلزا و سطوح پیشتیمار بذر شامل پیشتیمار با آب، سولفاتروی و بدون پیشتیمار بود. نتایج نشان داد بالاترین سرعت سبز شدن در رقم اُکاپی و پیشتیمار با سولفاتروی بود که توانست بهطور میانگین در همۀ تاریخهای کاشت آن را 32 درصد افزایش دهد. بیشترین وزن تر و خشک ریشه در هر سه رقم مربوط به نخستین تاریخ کاشت، 15شهریور بود. تاریخ کاشت 24 مهر توانست با پیشتیمار با آببآب (هیدروپرایمینگ) و پیشتیمار با سولفاتروی به ترتیب 7 و 10 درصد در رقم اُکاپی، 18 و 23 درصد در رقم زرفام و 32و 35 درصد در رقم طلائیه نسبت به تیمار بدون پیشتیمار بذر آنها سبب افزایش طول ریشه شود. حجم ریشۀ رقم اُکاپی در تاریخهای 4، 14 و 24 مهر به ترتیب 38، 61 و 71 درصد در تیمار پیشتیمار با آب و به ترتیب 51، 67 و 47 درصد با پیشتیمار با سولفاتروی نسبت به تیمار بدون پیشتیمار برتری نشان داد. بالاترین سطح ریشه در تاریخهای 15و 25 شهریور در هر سه رقم تحت پیشتیمار با سولفات روی به دست آمد. باوجود کاهش قطر ریشه در اثر تأخیر کاشت ولی پیشتیمار بذر بهخوبی توانست قطر ریشه را نسبت به تیمار بدون پیشتیمار بذر در همۀ تاریخهای کاشت جبران کند.
پیشتیمار با آب
حجم ریشه
سطح ریشه
سولفات روی
2017
02
19
645
659
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61256_21173a236f13a0886c403afddc5dbeb5.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
ارزیابی تنوع ژنتیکی و مقایسۀ جمعیتهای انیسون در ایران (Pimpinella anisum L.)
اعظم
ملکی
جلال
صبا
مجید
پوریوسف
حسین
جعفری
علی اشرف
جعفری
بهمنظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و مقایسۀ هشت جمعیت انیسون ایران (Pimpinella anisum L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه زنجان طی دو سال 1392 و 1393 انجام گرفت. ویژگیهای مورد بررسی شامل شمار روز تا گلدهی، شمار روز تا رسیدگی، دورۀ پرشدن دانه، ارتفاع بوته، شمار چتر بارور، شمار چترک در چتر، عملکرد دانه، عملکرد زیستتوده، شاخص برداشت و درصد اسانس دانه بودند. نتایج تجزیۀ واریانس مرکب ویژگیها نشان داد، بین سالهای آزمایش و همچنین بین جمعیتهای مورد بررسی، از نظر همۀ ویژگیها بهجز دورۀ پرشدن دانه، اختلاف معنیداری وجود دارد. بیشترین ضریبهای تنوع فنوتیپی و ژنتیکی در عملکرد دانه، عملکرد زیستتوده و درصد اسانس دانه، و بالاترین وراثتپذیری در ویژگیهای درصد اسانس دانه، عملکرد زیستتوده، عملکرد دانه، شمار چترک در چتر و ارتفاع بوته دیده شد. بر پایۀ تجزیۀ خوشهای، هشت جمعیت مورد بررسی در سه گروه مختلف قرار گرفتند که جمعیتهای گروه اول از لحاظ ویژگیهای مهمی همچون شمار روز تا گلدهی، شمار روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، شمار چتر بارور، عملکرد دانه و عملکرد زیستتوده نسبت به دیگر گروهها برتری داشتند. نتایج مشخص کرد که تنوع بالایی بین جمعیتهای انیسون وجود داشته و با گزینش در جمعیتهای برتر، عملکرد و درصد اسانس قابل افزایش است. همچنین با توجه به برتری جمعیتهای قزوین، مرکزی و سبزوار، میتوان گزینش درون آنها را برای بهبود عملکرد و درصد اسانس پیشنهاد کرد.
انیسون
تجزیۀ خوشهای
درصد اسانس
ضریب تنوع ژنتیکی
وراثتپذیری
2017
02
19
661
670
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61257_1d9af46a74d68b6e09aff9740746bbc3.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
ارزیابی تأثیر باکتریهای ریزوسفری محرک رشد بر بهبود شاخصهای رشد گیاه سویا
حسین
بشارتی
شهلا
پاشاپور
محمود
رضازاده
یکی از راهکارهای کاهش کاربرد کودهای شیمیایی، استفاده از باکتریهای افزایندۀ رشد گیاه است. در این تحقیق در آغاز 51 جدایۀ باکتری ریزوسفری یونجه از نظر ویژگیهای محرک رشد گیاهی غربالگری شدند. با توجه به نتایج غربالگری، دو جدایۀ ریزوبیوم، دو جدایۀ باسیلوس و چهار جدایۀ سودوموناس بهعنوان جدایههای برتر انتخاب و تأثیر آنها بر شاخصهای رشد سویا در قالب آزمایش بلوکهای کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل چهار جدایۀ سودوموناس، دو جدایۀ باسیلوس، دو جدایۀ ریزوبیوم، مخلوط جدایههای باسیلوس، سودوموناس و ریزوبیوم، شاهد بدون کود و باکتری، نصف توصیۀ کودی بدون باکتری و توصیۀ کودی بدون باکتری بودند. همۀ تیمارهای حاوی باکتریهای محرک رشد با باکتری برادیریزوبیوم همراه بودند. نتایج نشان داد، همۀ تیمارهای باکتری نسبت به تیمار شاهد، وزن خشک اندامهای هوایی، وزن خشکریشه، شمار گره، شمار غلاف، وزن خشک دانه، غلظت آهن، روی و منگنز بخش هوایی، جذب نیتروژن و فسفر بخشهوایی را بهطور معنیداری افزایش دادند. بیشترین غلظت منگنز بخشهوایی سویا از تیمار ریزوبیوم و بیشترین غلظت فسفر و نیتروژن نیز از تیمار باسیلوس (T5)، ریزوبیوم(T8) و سودوموناس (T1) به دست آمد. کارایی باکتریهای سودوموناس در افزایش شاخصهای رشد سویا بهتر از کارایی جدایههای باسیلوس و ریزوبیوم بود، که دلیل احتمالی این موضوع به خاصیت محرک رشدی باکتریهای سودوموناس مربوط میشود. با توجه به نتایج تحقیق، استفاده از باکتریهای افزایندۀ رشد گیاه باعث کاهش کاربرد کودهای شیمیایی بهویژه نیتروژن و فسفر میشود. بااینوجود کاربرد آنها بهعنوان کود زیستی در شرایط مزرعه به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
PGPR
برادی ریزوبیوم
توصیۀ کودی
باسیلوس
سودوموناس
مایۀ تلقیح
2017
02
19
671
687
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61258_0508d3473587ce7ee0da52e69f6a4fbc.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
تأثیر شوری و دما بر جوانهزنی بذر گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis)
الهام
نوذرپور
رضا
توکل افشاری
الیاس
سلطانی
ناصر
مجنون حسینی
بهمنظور ارزیابی تأثیر شوری و دما بر ویژگیهای جوانهزنی بذرهای بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) آزمایشی در دماهای 20، 23، 25، 27، 30 و 32 درجۀ سلسیوس و پتانسیلهای شوری 0، 2/0-، 4/0-، 6/0- و 8/0- مگاپاسکال در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1393 بهصورت آزمایش تجزیۀ مرکب در قالب طرح کامل تصادفی در چند مکان انجام گرفت. در هر سطح دمایی با افزایش غلظت نمک از جوانهزنی کاسته شد. حد آستانۀ تحمل به شوری جوانهزنی بذر بادرنجبویه، 132/0- مگاپاسکال برآورد شد. برای به دست آوردن دماهای مهم (کاردینال) جوانهزنی از مدل دوتکهای استفاده شد. دمای کمینه (پایه)، دمای بهینه (مطلوب) و دمای بیشینه (سقف) برای جوانهزنی بذر بادرنجبویه در شرایط نبود تنش شوری به ترتیب 30/17، 9/30 و 35 درجۀ سلسیوس به دست آمدند. منحنی واکنش دمای کمینه در مقابل پتانسیل شوری آب روند خطی افزایشی نشان داد و از میزان 17 درجۀ سلسیوس (شاهد) به حدود 23 درجۀ سلسیوس (8/0- مگاپاسگال) رسید. با افزایش شوری، میزان دمای کمینه، دمای بهینه و شمار ساعت زیستی (بیولوژیک) لازم برای جوانهزنی افزایش یافت. بنابر نتایج بهدستآمده، گیاه بادرنجبویه در مرحلۀ جوانهزنی به تنش شوری حساس است.
آستانۀ تحمل به شوری
پتانسیل آب
دماهای مهم
سدیم کلرید
مدل دوتکهای
2017
02
19
689
699
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61259_c64161d6143ac39bb06f501bdf399e3b.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1395
47
4
رویانزایی بدنی مستقیم از رویانهای نابالغ در دورگهای آفتابگردان
سهیلا
مرادی
محمدرضا
عظیمی
سید سعید
پورداد
فریبرز
حبیبی
در این پژوهش تأثیر تنظیمکنندههای رشد گیاهی بر رویان (جنین)زایی بدنی (Somatic embryogenesis) مستقیم از رویانهای نابالغ در دو دورگ (هیبرید)های ایرانی آفتابگردان (آذر گل و فرخ)، برای باززایی گیاه بررسی شد. بدین منظور پس از گلدهی، رویانهای نابالغ ده روز پس از گردهافشانی بهعنوان ریزنمونه استفاده شدند. رویانهای نابالغ پس از ضدعفونی به محیط رویانزایی شامل محیط کشت پایۀ MS و ویتامینهای B5 120گرم در لیتر ساکاروز و میزان متفاوت تنظیمکنندههای رشد (BA در دو سطح 1 و 2 میلیگرم در لیتر در ترکیب با NAA یا 2,4-D در سه سطح 1/0، 25/0 و 1 میلیگرم در لیتر و 2,4-D در دو سطح 33/0 و 1 میلیگرم در لیتر بهتنهایی) منتقل شدند. نتایج بهدستآمده از تجزیۀ واریانس نشان داد که بین دورگها و ترکیبهای مختلف هورمونی و همچنین اثر متقابل این دو عامل اختلاف معنیداری وجود دارد. نخستین رویانهای بدنی ده روز پس از کشت ریزنمونهها در محیط حاوی 120 میلیگرم در لیتر ساکاروز مشاهده شدند، بدون اینکه مرحلۀ حد واسط پینه (کالوس) تشکیل شود. رویانهای بدنی در هر دو دورگ آفتابگردان بهصورت مستقیم در محیط حاوی mg/l BA 2 و mg/l NAA 25/0 با سرعت بیشتری ظاهر شدند.
باززایی
دورگهای آفتابگردان
رویان بدنی
رویان نابالغ
2017
02
19
701
707
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61260_48d7cbc4bba1ef6190ef8a100670615f.pdf