2024-03-28T22:51:01Z
https://ijfcs.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2298
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
مطالعه اثر تنش حاصل از تیمار کومارین بر جوانهزنی ژنوتیپهای بومی گندم دوروم
فرنگیس
خیالپرست
منیژه
سبکدست
منوچهر
کریمی
امین
ابراهیمی
عبدالرحمن
رسول نیا
گندم دوروم یکی از مهمترین غلات دانه ریز میباشد و از دیر باز به صورت آبی و دیم در غرب ایران کشت میشود. به منظور بررسی اثر تنش حاصل از کومارین بر روی جوانهزنی و مشخصات ظاهری ژنوتیپهای بومی گندم دوروم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. عاملها شامل کومارین (5 سطح صفر،30،20،10، و 45 میلیگرم در لیتر) و ژنوتیپ (18 ژنوتیپ به همراه دو ژنوتیپ کرخه و یاواروس به عنوان ارقام شاهد) بود. نتایج تجزیه واریانس بر روی صفات مورد بررسی نشان داد که اثر کومارین و ژنوتیپ بسیار معنیدار بودند. بازدارندگی غلظتهای مختلف کومارین بر روی رشد طولی ریشهچه و ساقهچه نسبت به شاهد مشاهده شد ولی وزن تر ریشهچه و ساقهچه و وزن تر کل گیاهچه، تحت تأثیر بازدارندگی غلظت 20 میلیگرم در لیتر و بالاتر کومارین قرار گرفت. با این وجود، اثر تحریککنندگی کومارین بر روی درصد جوانهزنی، وزن خشک ساقهچه و ریشهچه تحت تأثیر غلظت 10 میلیگرم در لیتر مشاهده شد. در نهایت، ارزیابی ژنوتیپها نشان داد که ژنوتیپها در سه گروه متمایز قرار گرفتند. ژنوتیپهای بومی نسبت به ارقام شاهد از بیشترین مقاومت در برابر کومارین برخوردار بودند و از بین آنها، ژنوتیپهای شماره 9، 10 و 12 مقاوم ترین ژنوتیپها محسوب شدند. همچنین افزایش غلظت کومارین و مدت زمان تیماردهی ژنوتیپها باعث کاهش در صفات اندازهگیری شد.
جوانهزنی.
ژنوتیپهای گندم دوروم
کومارین
2011
08
23
209
219
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22927_ee6edb2d9486d7144abc11b923e546fc.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
بررسی تنوع ژنتیکی لاینهای گلرنگ از طریق صفات زراعی و نشانگرهای مولکولی RAPD
صادق
شهبازی دورباش
خشنود
علیزاده دیزج
بهزاد
صادق زاده
وحید
فتحی رضایی
وجود تنوع ژنتیکی از ضروریات اجرای برنامههای اصلاحی بوده و تعیین میزان این تنوع لازمه استفاده بهینه از منابع ژنتیکی میباشد. جهت بررسی تنوع ژنتیکی گلرنگ، 20 لاین (14 لاین ایرانی و 6 لاین خارجی) با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD و نیز صفات زراعی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 87-86 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که لاین ها در همه صفات زراعی به جز تعداد طبق در بوته تفاوت معنیداری داشتند. صفات ارتفاع بوته، تعداد طبق در بوته و درصد سبز بیشترین همبستگی مثبت را با عملکرد دانه نشان داده و در تجزیه علّیت نیز بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد دانه دارا بودند، به طوریکه این صفات در مجموع 43% از کل تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمودند. تعداد 20 آغازگر در بررسی تنوع ژنتیکی گلرنگ با استفاده از نشانگر RAPD استفاده شد که 12 آغازگر توانستند نوارهای چند شکلی ایجاد نمایند. در مجموع تعداد 104 نوار چند شکل و با میانگین 7/8 نوار برای هر آغازگر بدست آمد. در تجزیه خوشهای بر اساس صفات زراعی و دادههای مولکولی، لاینها به چهار گروه تقسیمبندی شدند. مقایسه گروهبندیها بر اساس صفات زراعی و مولکولی تشابه اندکی (7/7%) را نشان داد. نتایج این مطالعه بیانگر کارآمدی نشانگرهای RAPD در بررسی تنوع ژنتیکی میان لاینهای مورد مطالعه گلرنگ میباشد که وجود این تنوع ژنتیکی میتواند در برنامههای بهنژادی گلرنگ در دیمزارهای ایران مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
تنوع ژنتیکی
خصوصیات زراعی
گلرنگ
2011
08
23
221
231
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22928_4556c03576a1e684e11aaf481898733e.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
بررسی تأثیر کشت مخلوط ذرت و لوبیا چشم بلبلی بر فرونشانی علفهای هرز
خلیل
جمشیدی
داریوش
مظاهری
ناصر
مجنون حسینی
حمید
رحیمیان مشهدی
سید علی
پیغمبری
به منظور بررسی تأثیر سیستم کشت مخلوط ذرت دانهای و لوبیا چشم بلبلی بر روند تغییرات ماده خشک علفهای هرز آزمایشی با استفاده از روش جایگزینی و افزایشی با نسبت اختلاط 1:1 (50% لوبیا + 50% ذرت)، 2:1 (33% لوبیا + 67% ذرت)، 1:2 (67% لوبیا + 33% ذرت)، (20% لوبیا+100% ذرت) و (10% لوبیا + 100% ذرت) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 86 به اجرا درآمد .دراین تحقیق تراکم مطلوب و بالای مطلوب گیاه ذرت رقم سینگل کراس 647 موسوم به محقق (75 و 90 هزار بوته در هکتار) و برای لوبیا چشم بلبلی رقم پرستو (150 و 200 هزار بوته در هکتار) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه ذرت به میزان 8844 کیلوگرم در هکتار ازکشت مخلوط افزایشی با نسبت (100% ذرت + 20% لوبیا چشم بلبلی) و بیشترین عملکرددانه لوبیا چشم بلبلی به میزان 5/640 کیلوگرم در هکتار ازکشت مخلوط جایگزینی با نسبت (33% ذرت + 67% لوبیا چشم بلبلی) به دست آمد. اثر الگوی کاشت و تراکم گیاهی بر میزان ماده خشک علفهای هرز در سطح یک درصد مؤثر بود و سیستم کشت مخلوط نسبت به تککشتی در کنترل علفهای هرز بهتر بوده است. در نسبت اختلاط 67% ذرت + 33% لوبیا چشم بلبلی به روش جایگزینی، کمترین میزان ماده خشک علف هرز به دست آمد. بررسی تراکم نسبی گونههای علف هرز نشان داد که تاجخروس ریشه قرمز (Amaranthus retroflexus) با 38 درصد تراکم، علف هرز غالب مزرعه بود و علفهای هرز سلمهتره (Chenopodium album)، تاجخروس سفید (Amaranthus albus)، نیلوفر پیچ (Ipomoea hederacea)، تلخبیان (Acroptilon repens)، گاو زبان بدل (Sophora pachycarpa)، سوروف (Echinochloa crus-galli)، توق (Xanthium pensylvanicum) و علف شور (Salsola kali) به ترتیب در ردههای بعدی قرارداشتند. مقادیر نسبت برابری زمین بیش از یک به ترتیب در روش کشت مخلوط افزایشی 100% ذرت + 20% لوبیا چشم بلبلی و جایگزینی 67% ذرت+ 33% لوبیا چشم بلبلی، مزیت کشت مخلوط نسبت به تک کشتی را نشان داد.
روش افزایشی و جایگزینی.
سودمندی کشت مخلوط
شاخص علف هرز
مجموع عملکرد نسبی
نسبت برابری زمین
2011
08
23
233
241
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22929_f1f012953009203d4012ccd323582a32.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
بررسی تنوع ژنتیکی و تجزیه به مؤلفههای اصلی برای صفات مورفولوژیک و فنولوژیک در تعدادی از ژنوتیپهای خلر (Lathyrus sativus)
مریم
دانش گیلوایی
قاسم
کریم زاده
مجید
آقاعلیخانی
تنوع ژنتیکی 20 ژنوتیپ خلر بر پایه صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی در سال زراعی 86-85 بررسی شد. بعد از انجام آزمون نرمالیته، دادهها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار تجزیه آماری شدند و برای مقایسه میانگین از آزمون دانکن استفاده گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپها از لحاظ اغلب صفات مورد مطالعه اختلاف بسیار معنیداری وجود داشت. ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد اقتصادی بیشترین همبستگی فنوتیپی مثبت و معنیدار را به ترتیب با صفات وزن کل غلاف، وزن بوته هنگام برداشت دانه و تعداد غلاف در کپه داشت. عملکرد بیولوژیک بیشترین ضرایب همبستگی فنوتیپی مثبت و معنیدار را به ترتیب با صفات وزن بوته هنگام برداشت دانه، وزن کل غلاف، وزن پوسته و تعداد کل غلاف در کپه داشت. نتایج تجزیه علیت نشان داد که صفات وزن کل غلاف و وزن بوته به دلیل دارا بودن اثر مستقیم مثبت و قابل توجه و همچنین بالا بودن اثر غیر مستقیم از طریق صفات دیگر میتوانند به ترتیب به عنوان معیار گزینش در جهت اصلاح برای افزایش عملکرد اقتصادی و بیولوژیک در خلر مطرح گردند. نتایج تجزیه به مؤلفههای اصلی نشان داد که مؤلفههای اول و دوم 1/69 درصد از تغییرات کل واریانس را توجیه مینمایند. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشهای 3 گروه را نشان داد: در گروه اول 16 ژنوتیپ (G1-G16)، گروه دوم 3 ژنوتیپ (G17-G19) و گروه سوم ژنوتیپ G20 قرار گرفتند. این گروه بندی ژنوتیپها با نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفههای اصلی کاملاً مطابقت داشت.
تجزیه چندمتغیره.
تنوع مورفولوژیک و فنولوژیک
ژنوتیپهای خلر
2011
08
23
243
254
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22930_ea370f7e697210924ebc9c1e4a759738.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
اثر توأم خاکدهی و مالچ زنده بر کنترل علفهای هرز و عملکرد سیبزمینی
محمدعلی
ابوطالبیان
داریوش
مظاهری
هدف این تحقیق ارزیابی زمان خاکدهی و کشت همزمان دو مالچ زنده (جو و شبدر ایرانی) در بین ردیفهای سیبزمینی برای کنترل علفهای هرز و تأثیر آنها بر عملکرد این محصول بوده است. به این منظور، در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی به صورت کرتهای خرد شده و در سه تکرار، دو زمان خاکدهی (سه و پنج هفته پس از کاشت سیبزمینی) در کرتهای اصلی و چهار تیمار مالچ زنده جو، مالچ زنده شبدر ایرانی، بدون مالچ زنده و کنترل شیمیایی در کرتهای فرعی قرار گرفت. تعداد علفهای هرز و تعداد مالچ زنده سه هفته پس از خاکدهی و زیستتوده آنها در زمان برداشت محصول اندازهگیری شد. نتایج نشان داد زمان خاکدهی و تعداد مالچ زنده بر تعداد علفهای هرز اثری نداشت اما بر زیستتوده آنها به صورت معنیداری مؤثر بود به طوری که متوسط زیستتوده علفهای هرز در زمان خاکدهی دوم کمتر از زمان خاکدهی اول شد اما زیستتوده مالچ زنده در زمان خاکدهی دوم بیشتر بودکه علت آن کنترل رشد جو در زمان خاکدهی اول بود. مالچ زنده جو نسبت به مالچ زنده شبدر ایرانی در کنترل رشد و زیستتوده علفهای هرز برتری خوبی نشان داد و مالچ زنده شبدر ایرانی با سرعت رشد اندکی که داشت از نظر میزان زیستتوده علفهای هرز در ردیف تیمار بدون مالچ زنده قرار گرفت. هر چند که در مقایسه میانگین اثر مالچ زنده بر عملکرد سیبزمینی، تیمار کنترل شیمیایی دارای برتری عملکرد بود اما در بررسی اثر متقابل زمان خاکدهی و مالچ زنده بر عملکرد سیبزمینی تیمار مالچ زنده جو کنترل شده در زمان خاکدهی اول توانست با تیمار کنترل شیمیایی برابری نماید. لذا کاشت مالچ زنده جو در اوایل فصل رشد سیبزمینی به همراه استفاده تکمیلی از یک علفکش نازک برگ پس از رویش، میتواند ضمن کاهش مصرف علفکش عملکردی برابر روشهای متداول کشت سیبزمینی تولید کند.
جو
سیبزمینی
شبدر ایرانی.
علف هرز
مالچ زنده
2011
08
23
255
264
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22931_593723e56e7ae02a6fc33e79ded3a679.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
اثر شرایط محیطی بر جوانهزنی و ذخیرهسازی بذرهای اُزمک (Cardaria draba L.) در خاک
فاطمه
افغانی
سید وحید
اسلامی
در این تحقیق اثر عوامل محیطی شامل روشنایی، دما، شوری، pH و همچنین اثر ذخیرهسازی بذور در خاک بر جوانهزنی و سبز شدن بذرهای اُزمک در شرایط آزمایشگاه و محیط مزرعه بررسی شد. درصد جوانهزنی بذرهای اُزمک در شرایط روشنایی/تاریکی (به میزان 90 درصد) به طور معنیداری بالاتر از شرایط تاریکی مداوم (به میزان 78 درصد) بود. بذرهای اُزمک قادر به جوانهزنی در دامنه وسیعی از دماهای مورد بررسی (6/15، 10/20، 15/25، 15/30 و 20/35 درجه سانتیگراد شب/روز) بودند. با این وجود درصد جوانهزنی بسته به دامنه دمایی متفاوت بود و بیشترین و کمترین جوانهزنی بذر بترتیب در دماهای 6/15 (به میزان 93 درصد) و 20/35 (به میزان 72 درصد) درجه سانتیگراد دمای شب/روز اتفاق افتاد. شوری تأثیر منفی بسیار شدیدی بر جوانهزنی اُزمک داشت، به طوری که بیشترین جوانهزنی در غلظت صفر میلیمولار کلرید سدیم رخ داد (به میزان 92 درصد). افزایش غلظت شوری جوانهزنی را کاهش داد و جوانهزنی در غلظت 320 میلیمولار کاملاً متوقف شد. نتایج این مطالعه نشان داد که اُزمک در دامن? pH 4 تا 10، درصد جوانهزنی بالاتر از 80 درصد را حفظ نمود، به طوری که کمترین درصد جوانهزنی در pH معادل 4 (به میزان 85 درصد) و بیشترین درصد جوانهزنی در pH معادل 10 (به میزان 98 درصد) رخ داد. در آزمایش دیگری که بذرها در عمقهای مختلف خاک در مزرعه دفن شدند مشخص گردید که اثر متقابل مدت و عمق دفن بذر بر میزان خواب بذرها و همچنین میزان جوانهزنی آنها در آزمایشگاه و مزرعه بسیار معنیدار بود و در کلی? عمقها جوانهزنی بذر برای مدت 10 ماه در حد بالایی حفظ شد. همچنین پوسیدگی بذر در هیچ یک از اعماق دفن در طول مدت آزمایش مشاهاده نگردید و مشخص شد قراردادن بذرها در عمقهای 10 سانتیمتر و بیشتر باعث ایجاد حالت سکون در بذرها میشود.
اُزمک.
جوانهزنی
خواب
سکون
شوری
2011
08
23
265
274
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22932_278d125b23def2c890541b51c6529901.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
تأثیر تنش خشکی بر عملکرد دانه و روغن ژنوتیپهای پاییزه گلرنگ
بهمن
پاسبان اسلام
این آزمایش با هدف مطالعه آثار تنش خشکی اواخر فصل روی عملکرد دانه و روغن و اجزای آن در ژنوتیپهای پاییزه گلرنگ برای کشت در اراضی کم بازده و مواجه با کمبود آب حاشیه دریاچه ارومیه در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانشرقی طی سال زراعی 88-1387 به اجرا در آمد. در این مطالعه از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار استفاده شد. تیمارهای مورد بررسی شامل آبیاری در دو سطح بدون تنش و تنش کمبود آب (آبیاری به هنگام تخلیه شدن 70 تا 75 درصد آب قابل استفاده خاک) از اواخر گلدهی تا رسیدگی دانه و ژنوتیپ در پنج سطح شامل: ارقام داخلی پدیده، زرقان، ورامین295 و دورگهای بین ارقام داخلی و خارجی کادبلیو5 (KW5) و کادبلیو8 ((KW8 بودند. در طول دوره اعمال تنش، مقدار آب نسبی برگ (RWC) و دمای برگ و در نهایت عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن تعیین گردیدند. نتایج به دست آمده نشان دادند که کمبود آب باعث کاهش معنیدار RWC، قطر طبق، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و روغن و افزایش معنیدار دمای برگ گردید. همبستگی منفی و معنیداری بین دمای برگ با RWC و با عملکرد دانه و روغن و همبستگی مثبت و معنیداری بین RWC با عملکرد دانه و روغن دیده شد. بنابراین استنباط میگردد بتوان از این دو شاخص در شناسایی آثار خشکی آخر فصل و بررسی بازتاب ژنوتیپهای پاییزه گلرنگ به کمبود آب استفاده نمود. بین عملکرد دانه و روغن با ارتفاع بوته و طبق بندی، قطر طبق، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه همبستگیهای مثبت و معنیداری دیده شد. همبستگی بین قطر طبق با تعداد دانه در طبق نیز مثبت و معنیدار بود. گلرنگهای دارای طبقهای قطورتر با داشتن دانههای بیشتر در طبق، عملکرد بالاتری داشتند. در بین ژنوتیپهای مورد مطالعه، KW8 به ترتیب با کسب 3189 و 913 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه و روغن بیشترین مقادیر را به خود اختصاص داد. KW5، پدیده و ورامین295 به ترتیب در رتبههای بعدی قرار گرفتند. در نهایت بهنظر میرسد این ژنوتیپها برای کشت در اراضی کم بازده حاشیه دریاچه ارومیه که همواره در معرض کمبود آب اواخر فصل قراردارند و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه، مناسب باشند.
تنشخشکی
دمای برگ
عملکرد دانه و روغن
گلرنگ
مقدار آب نسبی.
2011
08
23
275
283
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22933_c2e0ba023a1e6c67a98b15acfb10f39f.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
واکنش گندمهای تتراپلوئید پوشینهدار به تنش کمبود نیتروژن در مقایسه با گندم ماکارونی
فرشته
پور آذری
پرویز
احسانزاده
شاهرخ
جهان بین
این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کمبود نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ژنوتیپهای گندم تتراپلویید در مزرعه به صورت کرتهای خرد شده در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی به اجرا درآمد که در آن چهار سطح کود نیتروژن خالص (20، 80، 140 و 200 کیلوگرم در هکتار) به عنوان عامل اصلی و هشت ژنوتیپ گندم شامل گروه ژنوتیپهای ماکارونی (شوآ و استاگاتا) و گروه ژنوتیپهای گندم پوشینهدار (سینگرد، شهرکرد، جونقان، خویگان، زرنه، اوزون بلاغ) به عنوان عامل فرعی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از بررسی تأثیر نیتروژن بر صفات مورد بررسی نشان داد که اثر کود نیتروژن بر شاخص سطح برگ، تعداد پنجه در مترمربع، عملکرد دانه و مقدار پروتئین دانه، معنیدار بود و بین ژنوتیپها نیز از لحاظ کلیه صفات به جز میزان کلروفیل b، عملکرد ماده خشک و پروتئین دانه تفاوت معنیداری مشاهده شد. اثر متقابل ژنوتیپ با مقدار نیتروژن برای صفات شاخص سطح برگ، کلروفیل a، b و کل، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله و پروتئین دانه معنیدار بود. همچنین اثر متقابل گروه ژنوتیپ در نیتروژن برای شاخص سطح برگ، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه و درصد پرتئین دانه معنیدار بود، که نشاندهنده اثر متفاوت مقادیر کود نیتروژن بر صفات هر یک از گروههای گندم زراعی و پوشینهدار است. بالاترین مقدار در صفات وزن هزار دانه (2/45 گرم)، تعداد دانه در سنبله (4/36) و عملکرد دانه (8/5028 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (6/26درصد) به گروه ژنوتیپهای زراعی تعلق داشت. حداکثر مقدار کلروفیل کل (69/3 میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)، تعداد سنبله در مترمربع (2/941) و درصد پروتئین دانه (16درصد) نیز به گروه ژنوتیپهای پوشینهدار تعلق داشت. با توجه به نتایج فوق چنین به نظر میرسد که ژنوتیپهای پوشینهدار تتراپلوئید تحمل بیشتری نسبت به ژنوتیپهای اصلاح شده در مقابل کمبود نیتروژن از خود نشان میدهند و میتوان از این غلات قدیمی جهت کشت در مناطقی با فقر غذایی و تهیه محصولات متنوع غذایی نیز بهره گرفت.
عملکرد دانه
فلورسانس کلروفیل.
گندم پوشینهدار
گندم ماکارونی
نیتروژن
2011
08
23
285
294
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22934_47857ea5efaef5a3356520f2c7b0988d.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
مطالعه ترکیبپذیری عمومی و خصوصی مقاومت به بولتینگ و سرکوسپورا، صفات تکنولوژیک و عملکرد در لاینهای چغندرقند با استفاده از تجزیه تلاقی دایآلل
محسن
نیازیان
رضا
امیری
اباذر
رجبی
محمدرضا
اوراضی زاده
حمید
شریفی
به منظور بررسی ترکیبپذیری عمومی و خصوصی مقاومت به لکه برگی سرکوسپورا، بولتینگ و برخی صفات مهم زراعی و تکنولوژیک چغندرقند، تعداد 36 هیبرید حاصل از تلاقی 9 والد O- تایپ چغندرقند به صورت یک دایآلل 9×9 به همراه چهار شاهد در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول در سال زراعی 88-1387 مورد بررسی قرار گرفتند. هیبریدها همراه با 9 والد در یک آزمایش 49 رقمی در قالب طرح لاتیس سه گانه در 3 تکرار کشت شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارها برای کلیه صفات به جز عیار قند، سدیم، شکر قابل استحصال و ضریب استحصال شکر تفاوت معنیدار وجود دارد. بر اساس نتایج تجزیه تلاقی دایآلل، ترکیبپذیری عمومی لاینها برای کلیه صفات مورد بررسی در سطح احتمال 1 درصد معنیدار بود. همچنین ترکیبپذیری خصوصی برای صفات عملکرد ریشه، عملکرد قند، عملکرد قند قابل استحصال و پتاسیم در سطح احتمال 1 درصد و برای صفت مقاومت به سرکوسپورا و مقاومت به بولتینگ در سطح احتمال 5 درصد معنیدار بود. در مجموع اثرهای افزایشی و غیرافزایشی در کنترل مقاومت به سرکوسپورا و بولتینگ، عملکرد ریشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال دخالت داشتند، اما سهم اثرهای غیرافزایشی در کنترل صفات مقاومت به بولتینگ، عملکرد ریشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال بیشتر بود. بهترین والد برای مقاومت به سرکوسپورا و بولتینگ RR607 بود اما این لاین از لحاظ عملکرد ریشه مناسب نبود. بهترین هیبرید برای مقاومت به سرکوسپورا، عملکرد ریشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال از تلاقی 452×RR607، بهترین هیبرید برای مقاومت به بولتینگ از تلاقی 261×SB-FIROZ و بهترین هیبرید از لحاظ مقاومت به سرکوسپورا و بولتینگ از تلاقی 436RR607× حاصل گردید.
بولتینگ
چغندرقند
دایآلل
سرکوسپورا
منوژرم.
2011
08
23
295
303
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22935_f03ee3e1f35360beecb91e402635ad5d.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
تأثیر مدیریت کود نیتروژن بر شاخص های رشد و صفات کمی سه هیبرید ذرت دانه ای در شاهرود
نفیسه سادات
روضاتی
احمد
غلامی
حمیدرضا
اصغری
احمد
بانکه ساز
این تحقیق به منظور مطالعه اثر تقسیط کود نیتروژن بر شاخصهای رشد و عملکرد سه هیبرید ذرت دانهای در شاهرود اجرا شده است. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 1386 به اجرا در آمده است. کرتهای اصلی شامل سه هیبرید ذرت (دبلکراس370، سینگلکراس447 و سینگلکراس499) و کرتهای فرعی شامل شش تیمار تقسیط کود نیتروژن (تیمار کودی اول (N1): 45 در شروع کاشت و 135 نیتروژن کیلوگرم/ هکتار در هنگام گلدهی، (N2): شامل 90 نیتروژن کیلوگرم/ هکتار در شروع کاشت و 90 نیتروژن کیلوگرم/ هکتار هنگام گلدهی، (N3): به صورت 135 در شروع کاشت و 45 نیتروژن کیلوگرم/هکتار هنگام گلدهی، (N4): 45 در شروع کاشت، 5/67 سه هفته قبل از گلدهی و 5/67 نیتروژن کیلوگرم/ هکتار سه هفته بعد از گلدهی، (N5): 90 در هنگام کاشت، 45 سه هفته قبل از گلدهی و 45 نیتروژن کیلوگرم/ هکتار سه هفته بعد از گلدهی و (N6): شامل 135 در شروع کاشت، 5/22 سه هفته قبل از گلدهی و 5/22 نیتروژن کیلوگرم/ هکتار سه هفته بعد از گلدهی) بود. در مجموع در هر کرت 180 کیلوگرم نیتروژن خالص (392 کیلوگرم اوره در هکتار) استفاده شده است. نتایج نشان میدهند که N4 و هیبرید 499 دارای بیشترین میزان وزن خشک کل (TDM) بودهاند. بیشترین میزان شاخص سطح برگ (LAI) در N4 و هیبرید 447 مشاهده شده و در N6 بالاترین میزان سرعت رشد محصول (CGR) و سرعت جذب خالص (NAR) به دست آمده است. در N3 بالاترین میزان سرعت رشد نسبی (RGR) حاصل شده است. تجزیه واریانس دادهها نشان داد که برهمکنش هیبرید- تیمارهای کودی در صفتهای عملکرد دانه در هکتار، تعداد بلال در بوته و وزن بلال در بوته از خود تفاوت معنیداری نشان داد. بطور کلی در آب و هوای شاهرود استفاده از هیبرید 499 به همراه تیمارهای کودی اول و چهارم پیشنهاد میشود.
تقسیط کود نیتروژن.
ذرت
شاخصهای رشد
عملکرد
2011
08
23
305
318
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22936_cfaf63c6f7ef035e53d9e7d5d86e0b44.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
تأثیر دو روش آبیاری شیاری و قطرهای نواری و سطوح مختلف نیتروژن و فسفر بر کمیت و کیفیت بذر چغندرقند
محمدرضا
میرزایی
علی
قدمی فیروزآبادی
محمد
عبداللهیان نوقابی
در این تحقیق تأثیر توأم میزان عناصر نیتروژن و فسفر در دو روش آبیاری شیاری و قطرهای نواری بر عملکرد و کیفیت بذر چغندرقند رقم 7233 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سالهای 83 و 84 در ایستگاه اکباتان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان انجام شد. روشهای آبیاری در کرتهای اصلی و چهار سطح نیتروژن (0، 60، 120 و180 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح فسفر (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) به صورت ترکیب فاکتوریل به کرتهای فرعی اختصاص داده شدند. سپس عملکرد بذر، و برخی صفات کیفی و تکنولوژیکی بذر چغندرقند مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد حجم کل آب مصرفی در آبیاری قطرهای نواری نسبت به نشتی حدود 50 درصد کاهش یافت، اما کارایی مصرف آب در روش آبیاری قطرهای نواری معادل 59/0 کیلوگرم بر مترمکعب آب مصرفی بود که نسبت به روش آبیاری شیاری به بیش از دو برابر افزایش یافت. عملکرد کمی بذر به طور معنیداری تحت تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن و همچنین اثر متقابل نیتروژن×سال و اثر متقابل آبیاری×فسفر×سال قرار گرفت. اثر متقابل روش آبیاری×نیتروژن و اثر متقابل روش آبیاری×فسفر×سال روی جوانهزنی بذرها معنیدار بودند. اگرچه هیچ یک از تیمارها بر غلظت فسفر بذر تأثیر معنیدار نداشتند. لیکن سطوح مختلف نیتروژن و اثر متقابل فسفر×سال، بر غلظت پتاسیم بذر تأثیر معنیدار داشت. غلظت سدیم بذور نیز تحت اثر دو روش آبیاری، اثر متقابل روش آبیاری×سال، اثر متقابل روش آبیاری×فسفر×نیتروژن و سال قرار گرفت. با افزایش مصرف نیتروژن، در روش آبیاری قطرهای نواری عملکرد بذر و عملکرد بذر استاندارد افزایش بیشتری داشتند. عدم مصرف نیتروژن باعث کاهش معنیدار درصد جوانهزنی بذر چغندرقند در روش آبیاری قطرهای نواری گردید، اما در روش آبیاری شیاری با افزایش مصرف نیتروژن تفاوت معنیدار درصد جوانهزنی بذر بوجود نیامد. به طور کلی، روش آبیاری قطرهای نواری و مصرف 120 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن جهت برداشت حداکثر عملکرد بذر استاندارد و بیشترین درصد جوانهزنی و همچنین کارایی مصرف آب برای تولید بذر چغندرقند در شرایط مشابه قابل توصیه میباشد.
آبیاری شیاری
آبیاری قطرهای نواری
بذر چغندرقند
فسفر
کارایی مصرف آب.
نیتروژن
2011
08
23
319
328
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22937_5c29dd993ea355fac1e56ebf80707528.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
بررسی تأثیر روشهای مختلف کاربرد باکتریهای محرک رشد بر عملکرد سورگوم علوفهای رقم اسپیدفید (Sorghum bicolor var. Speed feed).
محیا
انصاری جوینی
محمدرضا
چایی چی
رضا
کشاورز افشار
سید محمدرضا
احتشامی
به منظور بررسی اثر روشهای مختلف کاربرد باکتریهای محرک رشد بر رشد و عملکرد سورگوم علوفهای رقم اسپیدفید، آزمایشی در سال 1388 در مزرعه آموزشی-پژوهشی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران واقع در منطقه کرج به اجرا درآمد. آزمایش با آرایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. در این تحقیق از سویههای 87، 162، 169 باکتری Pseudomonas fluorescence و سویههای 34، 53 و 100 باکتری Pseudomonas putida استفاده شد و تأثیر روشهای مختلف کاربرد باکتری در سه سطح تلقیح بذر، محلولپاشی و کاربرد توأم تلقیح بذر و محلولپاشی مورد بررسی قرار گرفت. صفات اندازهگیری شده شامل عملکرد علوفه، سطح برگ، ارتفاع بوته، وزن خشک برگ و وزن خشک ساقه بودند. نتایج نشان داد که در تمامی باکتریها روش تلفیقی محلولپاشی و تلقیح بذر بالاترین عملکرد علوفه را تولید کرد. در واقع نتایج بیانگر وجود اثر افزایشی بین دو روش کاربرد محلولپاشی و تلقیح بذر بود و در میان باکتریهای بکار رفته به ترتیب سویههای 100، 87 و 162 بالاترین عملکرد علوفه را تولید کردند. درمجموع استفاده از تمام باکتریها در این تحقیق در مقایسه با تیمار شاهد عملکرد علوفه را افزایش داد.
باکتری سودوموناس
تلقیح بذر
سورگوم و عملکرد علوفه.
محلولپاشی
2011
08
23
329
337
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22938_0ad09cd447924feb9c29f6979525695d.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
تجزیه ژنتیکی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مرتبط با کیفیت دانه در ارقام برنج
علی
قربانی پور
بابک
ربیعی
به منظور مطالعه نوع عمل ژنها و نحوه توارث صفات فیزیکی و شیمیایی مرتبط با کیفیت ظاهری و پخت دانه برنج، تجزیه میانگین نسلها با استفاده از تلاقی دو رقم برنج ایرانی به نامهای دیلمانی و سپیدرود با خصوصیات کیفی متفاوت انجام شد. بذرهای والدینی به همراه بذر نسلهای F1، F2، BC1 و BC2 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه کشت شد و دوازده صفت فیزیکی و شیمیایی شامل طول و عرض شلتوک، نسبت طول به عرض شلتوک، درصد برنج سالم و خرد، طول و عرض دانه سفید، نسبت طول به عرض دانه سفید، وزن صد دانه، مقدار آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینیشدن و مقدار پروتئین مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج تجزیه میانگین نسلها، برای کلیه صفات مورد مطالعه مدل افزایشی- غالبیت بهترین برازش را نشان داد و برای هیچ یک از صفات، اثرات متقابل بین مکانی (اپیستازی) معنیداری مشاهده نشد. برآورد درجه غالبیت ژنها نیز نشان داد که صفات طول شلتوک و عرض دانه سفید تحت کنترل فوق غالبیت ژنها، نسبت طول به عرض دانه و درجه حرارت ژلاتینیشدن تحت کنترل غالبیت کامل ژنها و سایر صفات مورد مطالعه تحت کنترل غالبیت ناقص ژنها قرار دارند. میانگین وراثتپذیری عمومی صفات از 39/0 برای عرض شلتوک تا 93/0 برای درجه حرارت ژلاتینی شدن دانه و میانگین وراثتپذیری خصوصی صفات از 32/0 برای عرض شلتوک تا 76/0 برای مقدار آمیلوز متغیر بود. در مجموع نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که برای اصلاح جمعیت حاصل از تلاقی ارقام دیلمانی و سپیدرود از نظر طول و عرض شلتوک، عرض دانه سفید، نسبت طول به عرض دانه سفید و درجه حرارت ژلاتینیشدن بهتر است از پدیده هتروزیس و تولید هیبرید استفاده شود، اما برای سایر صفات مورد مطالعه، ابتدا میتوان با انتخاب نتاج برتر حاصل از این تلاقی در طی چندین نسل، سهم ژنهای با اثرات افزایشی را افزایش داد و سپس با تلاقی لاینهای برتر در نسلهای بالاتر، از اثرات غالبیت ژنها نیز استفاده نمود.
برنج
تجزیه میانگین نسلها
عمل ژن
کیفیت دانه
وراثتپذیری.
2011
08
23
339
347
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22939_7290db7556d32b515d6d0d97e22b2e6a.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
تحلیل چند متغیره ارتباط خصوصیات مختلف در تودههای اسپرس (Onobrychis viciifolia Scop)
مرضیه
دادخواه
محمد مهدی
مجیدی
آقافخر
میرلوحی
اسپرس یکی از گیاهان چند ساله خانواده بقولات میباشد که به لحاظ ارزش تغذیهای و سازگاری مناسب مورد توجه میباشد. در این پژوهش روابط بین خصوصیات زراعی و مرفولوژیک با استفاده از روشهای تحلیل چندمتغیره شامل تجزیه همبستگی، تجزیه رگرسیون و تجزیه عاملها مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 21 توده اسپرس زراعی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 6 تکرار طی سالهای 1387 و 1388 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تفاوت آماری معنیداری بین تودههای مورد بررسی برای عملکرد و اجزای عملکرد علوفه بود. نتایج نشان داد که عملکرد علوفه خشک همبستگی مثبت و معنیداری با صفات عملکرد علوفه تر، درصد ساقه و تعداد ساقه در واحد سطح داشت در حالی که همبستگی آن با تعداد روز تا 50 درصد گلدهی، درصد برگ و نسبت برگ به ساقه منفی و معنیدار بود. ارتفاع بوته با عملکرد علوفه خشک همبستگی معنیدار نشان نداد ولی همبستگی آن با تعداد ساقه در بوته (به عنوان یکی از اجزاء عملکرد) معنیداری بود. نتایج تجزیه ضرایب مسیر نشان داد که صفات تعداد ساقه، درصد ساقه و ارتفاع بوته بیشترین اثر مستقیم و مثبت را روی عملکرد علوفه خشک داشتند. بر مبنای نتایج رگرسیون گام به گام صفات درصد ساقه در ماده خشک و ارتفاع بوته بیشترین تنوع عملکرد علوفه را توجیه نمودند و میتوانند به عنوان یک شاخص در گزینش قابل توصیه باشند. تجزیه به عاملها، پنج عامل پنهانی را مشخص ساخت که درکل 75 درصد از تغییرات را توجیه نمودند. در مجموع نتایج نشان داد که تنوع بالایی برای عملکرد علوفه در ژرمپلاسم مورد مطالعه وجود داشت و این صفت را میتوان به طور غیرمستقیم از طریق انتخاب برای تعداد ساقه در مترمربع، درصد ساقه در بوته و ارتفاع بوته بهبود بخشید.
اسپرس
تحلیل عاملی.
روابط صفات
همبستگی
2011
08
23
349
357
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22940_0bd37e81b7da07da6b13932ccf7866fa.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
بررسی فعالیت برخی آنزیمهای آنتیاکسیدانت و پراکسیداسیون چربیها در برگ پرچم ارقام حساس و متحمل گندم (Triticum aestivum L.) به تنش شوری
افراسیاب
راهنما
کاظم
پوستینی
رضا
توکل افشاری
عبدالرحمن
رسول نیا
درک واکنشهای فیزیولوژیک مرتبط با تنش شوری میتواند به شناسایی عوامل مؤثر در تحمل شوری و شناخت رهیافتهای اساسی برای ثبات عملکرد در شرایط تنش و نیز انتخاب ارقام متحمل به شوری گندم کمک نماید. به همین منظور اثرات تنش شوری بر خصوصیات فیزیولوژیک مؤثر بر عملکرد دانه و صفات مرتبط با تحمل شوری در ارقام گندم در سال 1386در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران مورد ارزیابی قرار گرفت. شش رقم گندم با تحمل شوری متفاوت (روشن، کویر، کارچیا، گاسپارد، شیراز و قدس) در یک آزمایش گلدانی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار تحت سه سطح شوری (صفر، 100 و 200 میلیمولار کلرید سدیم) قرار گرفتند. تنش شوری سبب کاهش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، محتوی کلروفیل و فعالیت آنزیم کاتالاز شد، در حالیکه افزایش فعالیت آنتیاکسیدانتهای پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون ریداکتاز و محتوی مالون دیآلدهاید را به دنبال داشت. واکنش ارقام در شرایط تنش شوری با یکدیگر متفاوت بود و عملکرد دانه ارقام متحمل روشن، کویر و کارچیا در شرایط تنش کاهش کمتری نشان داد. با افزایش سطوح شوری، محتوی مالوندیآلدهاید و همچنین فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت برگ پرچم به جز کاتالاز افزایش یافت. ارقام روشن، کارچیا و کویر بیشترین فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت و کمترین محتوی مالوندیآلدهاید و دو رقم قدس و شیراز کمترین فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت و بیشترین محتوی مالوندیآلدهاید را نشان دادند. بالا بودن فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت در ارقام متحمل همراه با پائین بودن میزان تولید مالوندیآلدهاید در این ارقام، به احتمال زیاد نشاندهند? ظرفیت بالاتر این ارقام جهت حذف گونههای فعال اکسیژن تولیدی و ثبات عملکرد بالاتر در مقایسه با ارقام حساس به شوری بود. با توجه به ضریب همبستگی منفی و معنیدار عملکرد دانه با محتوی مالوندیآلدهاید به نظر میرسد این صفت نقش مهمی در کاهش عملکرد داشته باشد.
آنتیاکسیدانت
پراکسیداسیون چربی
تنش شوری
عملکرد دانه.
گندم
2011
08
23
359
371
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22941_cb262468f1c6e6b9186fe453c0f39f77.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
ارزیابی صفات مهم برای بهبود عملکرد گندم تحت تنش خشکی
حمید
محمدی
علی
احمدی
فواد
مرادی
علیرضا
عباسی
کاظم
پوستینی
مهدی
جودی
فواد
فاتحی
خشکی یکی از تنشهای غیرزنده بسیار مهم است که رشد گیاه را تحت تأثیر قرار میدهد و از این طریق عملکرد گیاه زراعی را محدود میکند. هدف از این مطالعه، شناسایی صفات زراعی مرتبط با تغییرات در عملکرد دانه گندم تحت شرایط فاریاب و تنش خشکی بود. جهت رسیدن به این هدف، عملکرد و اجزاء عملکرد 81 ژنوتیپ گندم ایرانی در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار و در دو شرایط فاریاب و تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران (کرج) در طی سالهای زراعی 87-1386 و 88-1387 آزمایش شد. تنش خشکی از مرحله ظهور سنبله شروع و تا رسیدگی فیزیولوژیکی ادامه یافت. صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن دانه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه و ارتفاع گیاه ارزیابی شد. پنج روش آماری شامل همبستگی ساده، رگرسیون خطی چند گانه، رگرسیون گام به گام، تحلیل عاملی و تجزیه به مؤلفههای اصلی جهت مطالعه روابط بین عملکرد دانه گندم و اجزاء آن تحت شرایط فاریاب و تنش خشکی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که از میان صفات مورد مطالعه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مؤثرترین متغیرها روی عملکرد دانه بودند، که از مهمترین صفات زراعی برای انتخاب ارقام با عملکرد بالا تحت شرایط فاریاب و تنش خشکی محسوب میشوند. تأثیر این صفات در دو شرایط فاریاب و تنش خشکی شبیه به هم نیست، نقش عملکرد بیولوژیک در شرایط تنش خشکی کمتر محسوس بود. به هر حال در شرایط تنش، افزایش عملکرد دانه را میتوان به توزیع مواد فتوسنتزی بیشتر به دانه (اندامهای زایشی) یعنی شاخص برداشت بالا نسبت داد.
تحلیل عاملی و تجزیه به مؤلفه های اصلی.
خشکی
رگرسیون خطی چندگانه
رگرسیون گام به گام
گندم
2011
08
23
373
385
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22942_5848067f80e4feeca6eb865fbaf0bd8d.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
اثر غلظت و زمان محلول پاشی کود نیتروژن مکمل بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن در کلزا به صورت کشت دوم در اراضی شالیزاری
پری
طوسی کهل
مسعود
اصفهانی
محمد
ربیعی
بابک
ربیعی
به منظور بررسی اثر غلظت و زمان محلولپاشی کود نیتروژن مکمل بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن در کلزا (هیبرید هایولا 401)، آزمایشی به صورت بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در مؤسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا گردید. دو عامل غلظت محلول حاوی کود نیتروژن خالص (از منبع اوره) در دو سطح (5 و 10 در هزار) و زمان محلولپاشی در هفت سطح: 1) محلولپاشی در مرحله 6 تا 8 برگی (کدهای 06/1 تا 08/1 کدبندی سیلوستر-برادلی و میکپیس)، 2) محلولپاشی در مرحله ساقهرفتن (کدهای 01/2 تا 03/2)، 3) محلولپاشی در مرحله قبل از گلدهی (کد 9/3)،
4) محلولپاشی در مرحله 6 تا 8 برگی + ساقهرفتن، 5) محلولپاشی در مرحله 6 تا 8 برگی+قبل از گلدهی، 6) محلولپاشی در مرحله ساقهرفتن + قبل از گلدهی، 7) محلولپاشی در مرحله 6 تا 8 برگی+ساقهرفتن+قبل از گلدهی، همراه با دو تیمار شاهد، بدون مصرف کود نیتروژن و کوددهی متداول خاکی به صورت در زمان کاشت، در زمان ساقه رفتن و قبل از گلدهی به میزان 180 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار منظور شدند. صفات گیاهی مورد ارزیابی شامل عملکرد دانه، میزان روغن، کارایی زراعی نیتروژن، کارایی مصرف نیتروژن، بازیافت ظاهری، کارایی فیزیولوژیک نیتروژن، شاخص برداشت نیتروژن، کارایی جذب نیتروژن و کارایی استفاده از نیتروژن بودند. نتایج نشان داد که بین غلظتهای محلولپاشی و زمانهای مصرف نیتروژن از نظر صفات مورد مطالعه اختلاف معنیداری وجود داشت. محلولپاشی با غلظت 10 در هزار در مرحله ساقهرفتن + قبل از گلدهی بیشترین عملکرد دانه (7/4221 کیلوگرم در هکتار)، بالاترین کارایی زراعی (94/17 کیلوگرم بر کیلوگرم)، کارایی مصرف نیتروژن (45/23 کیلوگرم بر کیلوگرم) و شاخص برداشت نیتروژن (39/77 درصد) را دارا بود. محلولپاشی در غلظت 10 در هزار در هر سه مرحله، بیشترین بازیافت ظاهری و کارایی جذب نیتروژن را (به ترتیب با میانگین 71/70 درصد و 12/87 کیلوگرم بر کیلوگرم) داشتند. براساس نتایج این آزمایش به نظر میرسد که محلولپاشی کود نیتروژن مکمل در مراحل ساقهرفتن و گلدهی کلزا باعث تأمین نیاز کودی و کمک به افزایش محصول و کارآیی مصرف کود نیتروژن در این گیاه میشود.
بازیافت ظاهری نیتروژن
عملکرد دانه
کارایی مصرف نیتروژن و کلزا.
2011
08
23
387
396
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22943_d558e9ff446adfe147d37a66d9da8566.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
بررسی پایداری و سازگاری عملکرد ارقام پنبه بر اساس روشهای تک متغیره پارامتری، ناپارامتری و مدل AMMI
سکینه
دماوندی کمالی
نادعلی
بابائیان جلودار
عمران
عالیشاه
اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد ده رقم پنبه در شش منطقه از استانهای گلستان و مازندران (هاشم آباد گرگان، کارکنده بندرگز، گنبد، کلاله، بایع کلا نکاء و قراخیل قائم شهر) از طریق روشهای تک متغیره پارامتری و ناپارامتری و مدل AMMI مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در طی دو سال زراعی (1385 و 1384) اجرا گردید و برای هر منطقه، تیمارها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده، اثرات اصلی ژنوتیپ و محیط و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنیدار بودند و 75/81% از مجموع مربعات آن، توسط دو مؤلفه اصلی اول اثر متقابل (IPC1,2) تبیین گردید. نمودار دو طرفه مؤلفه اثر متقابل اول (IPC1) ارقام و مکانها در برابر میانگین آنها، کارایی بسیار بالایی در شناسایی الگوهای اثر متقابل ژنوتیپ × محیط نشان داد. بر مبنای نمودارهای بایپلات اجزای ژنوتیپی و محیطی اولین و دومین مؤلفه اصلی اثر متقابل و میانگین عملکرد ژنوتیپها و محیطها و محاسبه آماره پایداری SIPC1 و تجزیه الگوی واکنش ژنوتیپی و همچنین، نتایج تجزیه خوشهای بر مبنای ارزشهای ژنوتیپی و محیطی اولین و دومین مؤلفه اصلی اثر متقابل، ارقام چکوروا، سپید و تبلادیلا پایدارترین واکنش را داشتند که از این بین، رقم چکوروا کمترین IPC1 را دارا بود. ارقام 43200، خرداد و ساحل بیشترین اثر متقابل را دارا بودند. ارقام 43200 و خرداد، واجد سازگاری خصوصی برای مناطق مشابه با شرایط اقلیمی کارکنده و ارقام ساحل، ورامین، نازلی و تبلادیلا دارای سازگاری خصوصی برای نواحی کلاله، گنبد، بایع کلا، قراخیل (و مناطق مشابه) بودند. در مجموع، ارقام سپید و 43200 با بالاترین عملکرد، به ترتیب به عنوان ارقامی با سازگاری عمومی و خصوصی شناسایی شدند. برعکس رقم ساحل با کمترین میزان عملکرد دارای سازگاری وسیع با مناطق نامساعد بوده و جهت کشت در این گونه مناطق قابل توصیه است. رقم چکوروا به عنوان پایدارترین رقم با عملکرد متوسط برای کلیه مناطق شمالی کشور، شناسایی گردید.
اثر متقابل ژنوتیپ × محیط
پایداری و تجزیه AMMI.
پنبه
2011
08
23
397
407
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22944_8eac0c36e500d4bf58ba51cc44534b59.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
تنظیم بیان ژن کلیدی ADS در مسیر بیوسنتز آرتمیزینین در ژنوتیپ های گونه Artemisia annua ایران
سجاد
رشیدی منفرد
محمدرضا
نقوی
بهمن
یزدی صمدی
هوشنگ
علیزاده
حسن
سلطانلو
بیماری مالاریا به وسیلة تک یاخته Plasmodium falsiparum ایجاد میشود. عامل بیماری به سلولهای قرمز خون حمله کرده و آنها را تخریب میکند. امروزه مالاریا در بیش از یکصد کشور دنیا گزارش شده است. آرتمیزینین سسکوئی ترپنی است که از طریق دو مسیر ایزوپرنوید و موالونات در گیاه A. annua ساخته میشود. آرتمیزینین اکنون به عنوان یک داروی بسیار مؤثر و جدید کاربرد فراوانی پیدا کرده است. در این تحقیق شش ژنوتیپ
A. annua از نواحی مختلف استان گلستان جمع آوری شد. راهانداز ژن (راهانداز) کلیدی آمورفا داین سنتاز (ADS) مسیر بیوسنتز آرتمیزینین با استفاده از پایگاههای اطلاعاتی عناصر تنظیمی PLANTcare، PLACE و TRANSFAC مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تجزیه راهانداز با استفاده از پایگاههای اطلاعاتی عناصر تنظیمی نشان داد که در راهانداز این ژن عناصر تنظیمی فراوانی برای پاسخ به تنشهای غیرزیستی و هورمونهای گیاهی وجود دارد. همچنین با استفاده از کتابخانه EST این گیاه دو عامل رونویسی محتمل شناسایی شد. سپس با کمک روش PCR زمان واقعی بیان ژن کلیدی (ADS) این مسیر و سه عامل رونویسی در ژنوتیپهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عامل رونویسی WRKY نقش مهمتری نسبت به دو عامل رونویسی دیگر در تنظیم بیان ژنADS بازی میکنند.
آرتمیزینین
بیماری مالاریا
عوامل رونویسی
2011
08
23
409
419
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22945_0d488a2f3ac41ea29236b73c4f2b6501.pdf
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2008-4811
1390
42
2
تأثیر تنش خشکی پس از مرحله گلدهی بر عملکرد دانه ژنوتیپهای گندم نان زمستانه و بینابین
محمد جواد
حاجی علیان
امیر
یزدان سپاس
اشکبوس
امینی
محمدرضا
بی همتا
محمد هادی
موسویان
تنش خشکی به عنوان مهمترین تنش غیرزیستی نقش مهمّی در کاهش عملکرد گیاهان زراعی دارد. به منظور ارزیابی لاینهای گندم تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی در مناطق سرد کشور و دستیابی به ارقام گندم با عملکرد بالا و متحمل به تنش کم آبی، این تحقیق با استفاده از 18 ژنوتیپ امیدبخش گندم نان زمستانه و بینابین در شش مکان (کرج، اردبیل، اراک، مشهد، جلگه رخ و میاندوآب) و در دو شرایط آبیاری نرمال و اعمال تنش قطع آبیاری پس از مرحله گلدهی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی (RCBD) در دو سال زراعی 87 - 1385به اجرا درآمد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دو ساله نشان داد که درهردو شرایط (تنش خشکی وآبیاری نرمال) اثراصلی سال و ژنوتیپ و اثرهای متقابل مکان × سال وژنوتیپ× مکان× سال معنیدار بود. دامنه عملکرد دانه ژنوتیپها در شرایط آبیاری نرمال بین 5969 تا 7073 و در شرایط تنش خشکی بین 4041 تا 5676 کیلوگرم در هکتار بود. براساس نتایج حاصله از شاخصهای تحمل و حساسیت به تنش، مقایسه میانگین رتبه ( ) و انحراف معیار رتبه (SDR) شاخصها برای هر ژنوتیپ و مشاهده وضعیت قرار گرفتن ارقام در بایپلات Biplot)) ترسیمی، لاین C-85-3 با میانگین عملکرد دانه 5676 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش خشکی و با میانگین رتبه و انحراف معیار رتبه شاخصهای تحمل و حساسیت به تنش به ترتیب برابر با 2/1 و 44/0 به عنوان برترین و لاین C-85-10 با میانگین عملکرد دانه 4041 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش و با و SDR به ترتیب 17 و 22/1 به عنوان حساسترین لاین نسبت به تنش خشکی شناسایی گردیدند.
بایپلات.
تنشخشکی
شاخصهای تحمل و حساسیت به خشکی
گندم
2011
08
23
421
429
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22946_861be904ebae31aac93c0f22a36d2245.pdf