TY - JOUR ID - 61249 TI - تجزیۀ الگوی اثر متقابل ژنوتیپ و سال برای عملکرد دانه در رگه‌های جهش‌یافتة برنج با استفاده از روش چند متغیره AMMI JO - علوم گیاهان زراعی ایران JA - IJFCS LA - fa SN - 2008-4811 AU - عبادی, علی اکبر AU - عبدالهی مبرهن, شاپور AU - عزیزی, حیدر AD - استادیار، مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ‏ترویج کشاورزی، رشت، ایران AD - محقق، مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ‏ترویج کشاورزی، رشت، ایران AD - استادیار، بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 47 IS - 4 SP - 565 EP - 573 KW - اثر متقابل ژنوتیپ و محیط KW - برنج KW - تجزیۀ AMMI DO - 10.22059/ijfcs.2017.135542.653976 N2 - وجود اثر متقابل ژنوتیپ × محیط ایجاب می­کند که عملکرد ژنوتیپ­ها در دامنۀ گسترده‌ای از شرایط محیطی آزمایش شوند، تا اطلاعات به‌دست‌آمده بتواند کارایی مربوط به گزینش و معرفی آن­ها را افزایش دهد. در این بررسی به‌منظور تعیین پایداری عملکرد و تجزیۀ الگوی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، 66 رگۀ (لاین) جهش‌یافتة (موتانت) برنج همراه با پنج رقم شاهد به مدت سه سال زراعی (1393-1391)، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. تجزیۀ اثر اصلی جمع­پذیر و اثر متقابل ضرب­پذیر (AMMI) نشان داد که اثر ژنوتیپ، سال و اثر متقابل بین آن‌ها بسیار معنی­دار بود. مجموع مربعات اثر متقابل توسط روش  AMMIبه یک مؤلفۀ اصلی اثر متقابل (IPCA) معنی­دار در سطح احتمال 05/0 و باقیمانده (نویز) جداسازی شد. مؤلفۀ اصلی اول 57/57 درصد از کل مجموع مربعات اثر متقابل را توجیه کرد. نمودار دووجهی (بای­پلات) نخستین مؤلفۀ اصلی و میانگین عملکرد با روش AMMI برای ژنوتیپ­ها و محیط­های (سال­های) مورد بررسی مشخص کرد که ژنوتیپ­های G7، G41 و G69 با داشتن کمترین اثر متقابل ژنوتیپ در محیط (سال) و داشتن عملکرد بالا پایداری بیشتری دارند و ژنوتیپ­های G63، G20 و G33 با عملکرد پایین­تر از میانگین به‌عنوان ژنوتیپ‌های ناپایدار شناخته شدند. UR - https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61249.html L1 - https://ijfcs.ut.ac.ir/article_61249_a4b4edcaa5ab2e7ae2ae95e9a1c5854d.pdf ER -