TY - JOUR ID - 22946 TI - تأثیر تنش خشکی پس از مرحله گلدهی بر عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم نان زمستانه و بینابین JO - علوم گیاهان زراعی ایران JA - IJFCS LA - fa SN - 2008-4811 AU - حاجی علیان, محمد جواد AU - یزدان سپاس, امیر AU - امینی, اشکبوس AU - بی همتا, محمدرضا AU - موسویان, محمد هادی AD - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج AD - دانشیار موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذر، کرج AD - مربی موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذر، کرج AD - استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران Y1 - 2011 PY - 2011 VL - 42 IS - 2 SP - 421 EP - 429 KW - بای‌پلات. KW - ‌ تنش‌خشکی KW - شاخص‌های تحمل و حساسیت به خشکی KW - گندم DO - N2 - تنش خشکی به عنوان مهمترین تنش غیرزیستی نقش مهمّی در کاهش عملکرد گیاهان زراعی دارد. به منظور ارزیابی لاین‌های گندم تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی در مناطق سرد کشور و دستیابی به ارقام گندم با عملکرد بالا و متحمل به تنش کم آبی، این تحقیق با استفاده از 18 ژنوتیپ امیدبخش گندم نان زمستانه و بینابین در شش مکان (کرج، اردبیل، اراک، مشهد، جلگه رخ و میاندوآب) و در دو شرایط آبیاری نرمال و اعمال تنش قطع آبیاری پس از مرحله گلدهی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) در دو سال زراعی 87 - 1385به اجرا درآمد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دو ساله نشان داد که درهردو شرایط (تنش خشکی وآبیاری نرمال) اثراصلی سال و ژنوتیپ و اثرهای متقابل مکان × سال وژنوتیپ× مکان× سال معنی‌دار بود. دامنه عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها در شرایط آبیاری نرمال بین 5969 تا 7073 و در شرایط تنش خشکی بین 4041 تا 5676 کیلوگرم در هکتار بود. براساس نتایج حاصله از شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش، مقایسه میانگین رتبه ( ) و انحراف معیار رتبه (SDR) شاخص‌ها برای هر ژنوتیپ و مشاهده وضعیت قرار گرفتن ارقام در بای‌پلات Biplot)) ترسیمی، لاین C-85-3 با میانگین عملکرد دانه 5676 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش خشکی و با میانگین رتبه و انحراف معیار رتبه شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش به ترتیب برابر با 2/1 و 44/0 به عنوان برترین و لاین C-85-10 با میانگین عملکرد دانه 4041 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش و با و SDR به ترتیب 17 و 22/1 به عنوان حساس‌ترین لاین نسبت به تنش خشکی شناسایی گردیدند. UR - https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22946.html L1 - https://ijfcs.ut.ac.ir/article_22946_861be904ebae31aac93c0f22a36d2245.pdf ER -