TY - JOUR ID - 19776 TI - بررسی الگوی توزیع یونی در اندام های مختلف یونجه و رابطه آن با عملکرد در شرایط تنش شوری JO - علوم گیاهان زراعی ایران JA - IJFCS LA - fa SN - 2008-4811 AU - درویشی, بابک AU - پوستینی, کاظم AU - توکل افشاری, رضا AD - Y1 - 2009 PY - 2009 VL - 40 IS - 2 SP - EP - KW - پتاسیم KW - رشد KW - سدیم KW - شوری KW - یونجه DO - N2 - این پژوهش به منظور بررسی الگوی توزیع یونهای سدیم و پتاسیم در ریشه، ساقه و برگ و در مراحل هستی‌زایی 4 اکوتیپ یونجه بومی ایران و رابطه آن با تحمل به شوری به صورت آزمایش گلخانه‌ای و در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1381 انجام شد. سطوح آبیاری با آب شور با توجه به آستانه تحمل به شوری یونجه، در 3 سطح (شاهد، 7 و 12 دسی زیمنس بر متر) اعمال گردید. پس از اندازه گیری وزن خشک نمونه های ریشه، ساقه و برگ، غلظت یونهای سدیم و پتاسیم در هر یک از این اندامها مشخص گردید. غلظت یون پتاسیم با افزایش شوری کاهش پیدا کرد، در حالیکه افزایش شوری غلظت یون سدیم را افزایش داد. واکنش وزن خشک اندام هوایی اکوتیپ های مختلف نسبت به شوری در مراحل مختلف رشد متفاوت بود، به گونه‌ای که وزن خشک اندام هوایی در مرحله گیاهچه‌ای در اکوتیپ شیرازی و در برداشت های دوم و سوم در اکوتیپ همدانی دارای بیشترین مقدار بود. به همین ترتیب بیشترین غلظت یون پتاسیم در مرحله گیاهچه‌ای، در اکوتیپ شیرازی و در برداشت های دوم و سوم، در اکوتیپ همدانی مشاهده گردید. همچنین مشخص گردید که در صورت افزایش غلظت سدیم به بیش از غلظت آستانه سمیت، اثرات ناشی از سمیت این یون وزن خشک اندام هوایی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. در هر دو سطح شوری غلظت یونهای سدیم و پتاسیم از ریشه به سمت اندام هوایی اکوتیپ های مورد مطالعه کاهش پیدا کرد، بنابراین در شرایط شوری غلظت یون سدیم در ریشه بیشتر از ساقه و برگ است که یکی از مهمترین دلایل آن می تواند بازچرخش درونی این یون از اندام هوایی به ریشه باشد. کمترین میزان یون سدیم در اندامهای مورد مطالعه در برداشتهای دوم و سوم، در برگها دیده شد. نقش حیاتی برگها در فتوسنتز و بقا گیاه می‌تواند موجب شود تا گیاه از طریق مکانیسم های متعدد از ورود این یون به برگ جلوگیری کند. این موضوع در عین حال با افزایش قابل ملاحظه غلظت این یونها در اندام هوایی نسبت به ریشه در برداشت‌های دوم و سوم همراه بود. بنابراین با توجه به اهمیت فرایندهای فیزیولوژیک در ایجاد و هدایت مکانیسم‌های تحمل به شوری، مطالعه سایر خصوصیات فیزیولوژیک موثر در تحمل به شوری نظیر فرایند انتقال کربوهیدراتها و نیتروژن از ریشه به شاخساره می تواند در مطالعات آتی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد. UR - https://ijfcs.ut.ac.ir/article_19776.html L1 - https://ijfcs.ut.ac.ir/article_19776_dc252dbc7faca97ed9f4458c193f1d73.pdf ER -