دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
بررسی ویژگیهای جوانهزنی و تعیین دماهای مهم بذر اسفرزه (Plantago ovate)
1
7
FA
عباس
هاشمی
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و تکنولوژی بذر، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
ab.hashemi69@ut.ac.ir
رضا
توکل افشاری
0000-0003-0073-8665
استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
tavakkol@ut.ac.ir
لیلا
تبریزی
استادیار گروه علوم باغبانی و فضای سبز، ، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
l.tabrizi@ut.ac.ir
10.22059/ijfcs.2016.63583
در این تحقیق، تأثیر دماهای مختلف بر جوانهزنی بذر گیاه دارویی اسفرزه (<em>Plantago ovata</em>)، بهمنظور تعیین دماهای مهم یعنی کمینه، بهینه و بیشینه (کاردینال) بررسی شد. ارزیابی واکنش جوانهزنی در دماهای ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجۀ سلسیوس در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. بذرهای جوانهزده هر روز شمارش شده و سپس سرعت جوانهزنی و درصد جوانهزنی محاسبه و نمودار دماهای مهم جوانهزنی بذر اسفرزه بر پایۀ دو مدل رگرسیونی دو تکهای و چندجملهای درجۀ دو ترسیم شد. بنا بر نتایج بهدستآمده، تأثیر دما بر درصد و سرعت جوانهزنی بذر اسفرزه معنیدار (01/0p≤) بود. بالاترین سرعت جوانهزنی در دمای 20 درجۀ سلسیوس به میزان 067/0R50= مشاهده شد. بر پایۀ دو مدل دو تکهای و چندجملهای درجۀ دو، دماهای مهم جوانهزنی بذر اسفرزه شامل، دمای کمینه (پایه) (9/3 تا 5/4 درجۀ سلسیوس)، بهینه (8/18 تا 1/21 درجۀ سلسیوس) و بیشینه (7/33 تا 1/34 درجۀ سلسیوس) تعیین شد. با افزایش دما، شرایط مناسبتری از لحاظ دمایی، برای جوانهزنی اسفرزه ایجاد و باعث افزایش سرعت جوانهزنی میشود.
اسفرزه,دماهای مهم,مدل درجۀ دو,مدل دوتکهای
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63583.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63583_36f5caf1ba8310ca4a6585c759a97fb4.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
تأثیر خودگشنی اجباری و آزاد گردهافشانی بر صفات زراعی و ساختار ظاهری علف باغ (Dactylis glomerata)
9
17
FA
سهیلا
اسپنانی
دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
spananis@yahoo.com
محمد مهدی
مجیدی
دانشیار اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
majidi@cc.iut.ac.ir
10.22059/ijfcs.2016.63584
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر خودگشنی یا خودگردهافشانی اجباری بر صفات ساختار ظاهری (مورفولوژیک) و زراعی علف باغ صورت گرفت. سه جمعیت خودگشن، آزاد گردهافشان و والدینی بهدستآمده از 25 ژنوتیپ علف باغ ایجاد و بهصورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح آزمایشی بلوک کامل تصادفی بررسی شدند. اختلاف بین جمعیتها در صفات، شمار روز تا گردهافشانی، قطر طوقه، عملکرد علوفۀ تر، عملکرد علوفۀ خشک ارتفاع، نسبت برگ به ساقه و درصد مادۀ خشک معنیدار بود. برای بیشتر صفات، میانگین جمعیت خودگشن کمتر از والدین و آزاد گردهافشان بود. برای صفت عملکرد علوفۀ خشک، جمعیت خودگشن نسبت به جمعیت والدینی 44 درصد کاهش عملکرد داشت که میتواند به دلیل ضعف ناشی از خویشآمیزی (اینبریدینگ) باشد. روز تا گردهافشانی در جمعیت خودگشن نسبت به جمعیت والدینی بالاتر بود که میتواند ناشی از نقش تأثیر افزایشی ژن در کنترل این صفات باشد. عملکرد علوفۀ خشک با صفات شمار روز تا خوشهدهی، شمار روز تا گردهافشانی همبستگی منفی و با صفات ارتفاع و طول برگ پرچم همبستگی مثبت داشت. نمودار دووجهی (بایپلات) مؤلفههای اصلی برای سه جمعیت توانست این سه جمعیت را از هم جداسازی کند که با نتایج تجزیۀ خوشهای (کلاستر) سازگاری داشت. در مجموع نتایج نشان داد که علف باغ قابلیت خودگشنی را داشته و احتمال دارد بتوان در برنامههای اصلاحی آتی از این گیاه رگة خویشآمیز (لاین اینبرد) تهیه نمود.
علف باغ,پسروی خویش آمیزی,همبستگی,تجزیه به عاملها و تجزیه خوشهای
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63584.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63584_2f219b16b06f26390df7a59b4d481a44.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
بررسی سطح بیان ژنهای fds، hdr و idi در اندامهای هوایی گیاه Artemisia diffusaو ارتباط آنها با میزان برخی از ترپنوئیدهای تولیدی
19
27
FA
فرزاد
علائی مقدم
دانشآموختة کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
fa111365@yahoo.com
محمد رضا
نقوی
استاد گروه بیوتکنولوژی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
mnaghavi@ut.ac.ir
عبدالهادی
حسین زاده
0000-0003-2241-2359
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
ahzadeh@ut.ac.ir
10.22059/ijfcs.2016.63585
به دلیل اهمیت ترکیبات ترپنی در زندگی انسان، بررسی رابطة بین آنها و ژنهای دخیل ضروری است. این ضرورت از نظر کشف ژنهای مهم در تولید این مواد است. در میان گیاهان حاوی ترپن، جنس آرتمیزیا اهمیت زیادی دارد. در این بررسی، ژنهای <em>fds</em> و <em>hdr</em> و<em> idi</em>در سه بافت برگ، گل و غنچه از گیاه <em>Artemisia</em><em>diffusa</em>ارزیابی شدند. این بررسی با استفاده از مقایسة دادههای حاصل از PCR در زمان واقعی ژنها با دادههای حاصل از GC-MS ترپنها انجام گرفته است. نتایج این بررسی نشان داد که بهاحتمال در تولید بعضی از ترپنها در بافتهای خاص، ژنهای نامبرده تأثیر محدودکننده دارند. چنانکه ژن <em>idi</em> برای 1,8- cineoleو germacrene-D در غنچه تأثیر محدودکننده را نشان داد. از سوی دیگر، جدای از اینکه این ژنها نقش مهمی در ترکیب (سنتز) ترپنها دارند، در مورد دیگر ترکیبات ترپنی، بهاحتمال ژنهای پاییندستتر مانند ترپن سنتازها این وظیفة محدودکنندگی در تولید به عهده دارند. بهطوریکه در تولید ماده beta-farnescene در هیچیک از گل، برگ و غنچة ژن <em>fds</em> نقش محدودکننده را نشان نداد. عامل دیگری که بر نقش ژنهای نامبرده در تولید ترپنهای موردنظر اثر میگذارد وجود تنظیم در سطح پس از رونویسی است که در این بررسی به آن پرداخته نشده است.
آرتمیزیا,ترپنها,PCR در زمان واقعی,GC-MS
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63585.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63585_bb61892f0f6458e2dd57aa37e115e56f.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
تأثیر تنش گرمای انتهای فصل بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات مورفو-فنولوژیک ژنوتیپهای جو (Hordeum vulgare L.) در شرایط آب و هوایی اهواز
29
40
FA
اکرم
اورکی
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
oraki_a@yahoo.com
محمدرضا
سیاهپوش
0000-0001-9187-8211
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
siahpoosh@scu.ac.ir
افراسیاب
راهنما
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
afrahnama@scu.ac.ir
ایرج
لکزاده
مربی بخش تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اهواز
irajlakzadeh@yahoo.com
10.22059/ijfcs.2016.63586
گرمای انتهای فصل گستردهترین نوع تنش گرمایی در جهان است. بهمنظور بررسی تأثیر تنش گرمای انتهای فصل بر جو، آزمایشی در دو شرایط عادی (نرمال) و تنش گرما روی ده ژنوتیپ جو شامل ژنوتیپهای دو ردیفة ماهور، خرم، نیمروز، آبیدر و ژنوتیپهای شش ردیفة یوسف، ریحان 03، ایذه، زهک، نصرت و جنوب در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. نتایج نشان داد که تنش گرما باعث کاهش معنیدار صفات گذارشناختی (فنولوژیک) شامل شمار روز از کاشت تا سنبلهدهی (38درصد) و شمار روز از کاشت تا رسیدگی (34درصد)، صفات ساختار ظاهری (مورفولوژیک) شامل ارتفاع بوته (47درصد)، طول ساق گل یا پدانکل (36درصد) و عملکرد زیستتوده یا بیولوژیک (52درصد) و صفات مرتبط با عملکرد دانه شامل طول سنبلة بدون ریشک (21درصد)، شمار سنبلچه در سنبله (31درصد)، شمار دانه در سنبله (36درصد)، وزن هزاردانه (7درصد)، شاخص برداشت (7درصد) و عملکرد دانه (42درصد) شد. در شرایط عادی ژنوتیپ یوسف با میانگین 4/5 تن در هکتار و در شرایط تنش ژنوتیپهای جنوب و ریحان03 با میانگین 4/3 تن در هکتار، بیشترین میزان عملکرد و ژنوتیپ آبیدر در هر دو شرایط کمترین میزان عملکرد را به خود اختصاص دادند. در این تحقیق شاخص برداشت بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه در شرایط تنش (01/0≥P، 77/0=r) و در شرایط عادی (01/0≥P، 91/0=r) نشان داد. این موضوع بر کارایی این صفت برای ارزیابی ژنوتیپها در بررسیهای تنش گرما تأکید دارد. بهطورکلی ژنوتیپهای ششردیفة جو ازنظر بیشتر صفات موردبررسی از ژنوتیپهای چهار ردیفه برتر بودند و عملکرد دانة بالاتری در هر دو شرایط عادی و تنش نشان دادند.
تنش گرما,تحمل به گرما,جو دو ردیفه,جو شش ردیفه
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63586.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63586_8cca846deaf9e269fc04916e52bf3129.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
بررسی تأثیر تنش کمبود آب بر ویژگیهای رویشی و عملکرد ژنوتیپهای مختلف پنبه
41
52
FA
علی
نادری عارفی
0000-0003-0577-5502
کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود)- ایستگاه گرمسار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرمسار، ایران
amirndr@gmail.com
علی
احمدی
0000-0003-0044-2645
استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج)، ایران
ahmadia@ut.ac.ir
منیژه
سبکدست
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج)، ایران
msabokdast@ut.ac.ir
علیرضا
توکلی
استادیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
art.tavakoli@gmail.com
موسی الرضا
وفایی تبار
استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
ورامین، ایران
mvafaiet@yahoo.com
10.22059/ijfcs.2016.63587
در سال زراعی 94-1393 بهمنظور بررسی تأثیر تنش کمبود آب بر ویژگیهای رویشی و عملکرد پنبه، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرمسار انجام شد. سی ژنوتیپ پنبه در شرایط گلخانه و در یک آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، ارزیابی اولیه شد. پسازآن، عملکرد پنج ژنوتیپ شامل K8801, K8802 آونگارد، ورامین، خرداد و بومی قوزة قرمز قم در شرایط مزرعه و در سطوح مختلف تنش کمبود آب بررسی شد. بررسی صحرایی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بود که کرتهای اصلی به سه سطح تنش (شاهد، متوسط و شدید) و کرتهای فرعی به ژنوتیپهای پنبه اختصاص داده شدند. نتایج نشان داد، در شرایط گلخانه ویژگیهای رویشی رقمهای تحت تأثیر تنش کمبود آب قرار گرفتند. در آزمایش صحرایی و در شرایط تنش کمبود آب، رقمها و ژنوتیپهای مختلف از نظر ویژگیهای رویشی، عملکرد و اجزای عملکرد تفاوت معنیدار آماری داشتند. درمجموع، صفات زیستتودة ریشه و شاخساره، شمار انشعاب ریشه، قطر طوقه و میزان سبزینگی همبستگی مثبت و معنیدار با عملکرد در مزرعه داشتند. بهطورکلی مقایسة ژنوتیپهای موردبررسی در این پژوهش نشان داد که ژنوتیپ k8801 از نظر تولید عملکرد در شرایط تنش کمبود آب، بیشترین میزان این صفت را داشت و بهعنوان ژنوتیپ برتر در این منطقه معرفی شد.
پنبه,تنش کمبود آب,ژنوتیپ,عملکرد
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63587.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63587_0cf500894fddf3c55e4b8c6d2c6d9217.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
واکنش عملکرد و اجزای عملکرد ذرت به شیوۀ کاربرد کودهای فسفات و سولفات روی تحت تنش رطوبتی
53
65
FA
محمدعلی
ابوطالبیان
0000-0001-5937-2501
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه بوعلیسینا، همدان
aboutalebianmail@gmail.com
نوشین
فخیمی پایدار
دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه بوعلی سینا
noushin92fakhimi@gmail.com
10.22059/ijfcs.2016.63588
بهمنظور بررسی تأثیر شیوۀ کاربرد کودهای فسفات و سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت تحت تنش رطوبتی، آزمایشی بهصورت اسپلیتپلات فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعۀ پژوهشی دانشگاه بوعلیسینا همدان در بهار و تابستان 1393 انجام گرفت. عامل تنش رطوبتی در کرتهای اصلی شامل سه سطح آبیاری پس از 60 ،90 و 120 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A و در کرتهای فرعی دو عامل شیوۀ کاربرد کود سولفات روی در سه سطح (بدون کاربرد، محلولپاشی، کاربرد خاکی بهصورت پخش) و عامل شیوۀ کاربرد کود فسفاته با دو سطح (کاربرد پخش و کاربرد نواری) بهصورت فاکتوریل قرار داده شدند. نتایج بهدستآمده از تجزیۀ واریانس نشان داد، با افزایش شدت تنش از 60 به 90 و 120 میلیمتر تبخیر عملکرد دانه به ترتیب به میزان 28 و 54 درصد کاهش یافت. محلولپاشی سولفات روی در شرایط بدون تنش، نسبت به بدون کاربرد و کاربرد خاکی سولفات روی باعث افزایش معنیدارشمار ردیف دانه در بلال، عملکرد زیستتوده (بیولوژیک)، طول و قطر بلال شد. بنا بر نتایج کاربرد نواری کود فسفات در شرایط تنش شدید رطوبت و بدون کاربرد سولفات روی سبب افزایش معنیدار شمار دانه در ردیف بلال و وزن صددانه شد. بیشترین شاخص برداشت از تیمار بدون تنش رطوبت به همراه محلولپاشی سولفات روی به میزان 56/47 درصد به دست آمد.
تبخیر,شاخص برداشت,عملکرد زیستتوده,کاربرد نواری,محلولپاشی
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63588.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63588_8e6d6b24d9e6011383a24ab4edc7a67e.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
جداسازی و شناسایی باکتریهای محرک رشد از ریشهگاه آویشن دنایی و بررسی توانایی آنها در بهبود جوانهزنی بذر
67
76
FA
امیرحسین
آقااحمدی
دانشآموختۀ دکتری زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
amir_ahmadi@ut.ac.ir
حسین
مقدم
0000-0001-8216-281X
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات،
پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
hmoghadam@ut.ac.ir
فرزاد
نجفی
استادیار پژوهشکدۀ گیاهان و مواد اولیۀ دارویی، دانشگاه شهید بهشتی
f_najafi@sbu.ac.ir
داریوش
مظاهری
استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
dmazaher@ut.ac.ir
احمد علی
پوربابایی
استادیار گروه خاکشناسی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
pourbabaei@ut.ac.ir
10.22059/ijfcs.2016.63589
آویشن دنایی (<em>Thymus</em> <em>daenensis</em> subsp. <em>Daenensis</em>) گیاه دارویی بومی ایران بوده و ازنظر فنولهای مونوترپن ]بهویژه تیمول (thymol) و کارواکرول (carvacrol)[ غنی است. هدف از این تحقیق جداسازی و شناسایی ریزوباکتریهای بهبوددهندۀ رشد گیاه (PGPRs) از ریشهگاه (ریزوسفر) آویشن دنایی است. غربالگری سویههای PGPR با استفاده از آزمونهای فیزیولوژیکی مانند توانایی تولید اکسین، توانایی تولید ترکیبات آهنبر (سیدروفور) و حلکنندگی فسفات و همچنین آزمونهای جوانهزنی و قوۀ نامیِۀ بذر آویشن دنایی انجام شد. 21 جدایۀ باکتری از نمونۀ ریشهگاه آویشن دنایی که از رویشگاه طبیعی گردآوری شده بودند، جداسازی شد و تأثیر تلقیح آنها روی ویژگیهای جوانهزنی آویشن دنایی در یک تحقیق آزمایشگاهی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار بررسی شد. چهار جدایه بهعنوان جدایههای PGPRشناسایی شدند. جدایههای TDE3، TDE16 و TDE20 توانایی تولید IAA، ترکیبات سیدروفور و حلکنندگی فسفات نامحلول را داشتند. جدایۀ TDE4 (<em>Achromobacter spiritinus</em>) تنها جدایهای بود که سرعت جوانهزنی و شاخص بنیة (ویگور) بذر را بهطور معنیدار افزایش داد. چهار جدایۀ یادشده این قابلیت (پتانسیل) را دارند تا بهعنوان بهبوددهندۀ رشد گیاه (PGPR)، در کشت آویشن دنایی استفاده شوند.
Thymus daenensis,PGPR,توان تولید IAA,سرعت جوانهزنی,شاخص بنیة بذر
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63589.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63589_f8f19b1ce66b9286d6254cd697ee35f9.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
تأثیر تیمارهای کودی بر عملکرد، اجزای عملکرد و القاء تحمل به بیماری اسکب گندم
77
85
FA
سید کاظم
صباغ
دانشیار، گروه زیستشناسی، پردیس علوم، دانشگاه یزد
sksabbagh@yazd.ac.ir
بصیرا
کرمانی زاده
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی، دانشکدة آب و خاک، دانشگاه زابل
basirakermanizadeh@yahoo.com
احمد
غلامعلی زاده آهنگر
دانشیار، گروه خاکشناسی، دانشکدة آب و خاک، دانشگاه زابل
a_ahangar2002@yahoo.com
علیرضا
سیروس مهر
استادیار، گروه زراعت دانشکدة کشاورزی، دانشگاه زابل
a_sirousmehr@yahoo.com
10.22059/ijfcs.2016.63590
بیماری فوزاریوز سنبلة گندم که توسط قارچ <em>Fusarium graminearum</em> ایجاد میشود یکی از بیماریهای بسیار زیانبار گندم است که افزون بر کاهش کمیت و کیفیت محصول، قادر به تولید زهرابههای خطرناک سرطانزا در انسان و دام میشود. در این تحقیق تأثیر تیمارهای کودی مختلف (ورمیکمپوست، کود شیمیایی و قارچریشه یا میکوریز) بر عملکرد و بیان چند ژن دخیل در ایجاد مقاومت به بیماری بررسی شد. بدین منظور از گندم رقم فلات در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه استفاده شد. تجزیة واریانس دادهها نشان داد که، تأثیر تیمارهای مختلف کودی بر صفات وزن صددانه، ارتفاع بوته، وزن تک بوته، عملکرد دانه، وزن زیستتوده و شاخص برداشت در سطح احتمال 1درصد معنیدار بود. تجزیة نتایج بهدستآمده از بیان ژنهای مؤثر در مقاومت نشان داد که ژنهای بتا گلوکوناز و اکسالات اکسیداز در همة تیمارهای کودی نسبت به شاهد افزایش و بالاترین افزایش در تیمار مخلوط کود شیمیایی و ورمیکمپوست مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد مخلوط کودهای زیستی و شیمیایی میتواند باعث القاء مقاومت اکتسابی ساختارمند (سیستمیک) در گیاهان بیمار شود.
اجزاء عملکرد,تیمار کودی,فوزاریوز خوشة گندم,مقاومت القایی
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63590.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63590_3e78fa9f3ca6e1cfd803a789770f19b5.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
شناسایی QTLهای کنترلکنندة عملکرد و اجزای عملکرد در آفتابگردان در شرایط تنش شوری
87
98
FA
فریبا
مرسلیآقاجری
دانشآموختة کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه ارومیه
f.morsalimaragha@gmail.com
رضا
درویش زاده
0000-0001-5991-4411
استاد، گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه ارومیه
r.darvishzadeh@urmia.ac.ir
حمید
حاتمیملکی
0000-0001-7179-861x
استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه
hatamimaleki@yahoo.com
محسن
برین
استادیار، گروه علوم خاک، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه ارومیه
barin.mohsen@yahoo.com
ناصر
عباسپور
دانشیار، گروه زیستشناسی، دانشکدة علوم، دانشگاه ارومیه
n.abbaspour@urmia.ac.ir
10.22059/ijfcs.2016.63591
تنش شوری ازجمله مهمترین تنشهای غیرزندة تهدیدکنندة گیاهان است. بهمنظور بررسی تأثیر تنش شوری بر صفات عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان و تجزیة ژنتیکی این صفات در رابطه باتحمل به شوری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایة طرح کامل تصادفی با سه تکرار در گلدان و در فضای باز انجام گرفت. عاملهای موردبررسی در این آزمایش شامل سطوح مختلف تنش شوری (عادی یا نرمال و تنش ناشی از 6 دسیزیمنسبرمتر) و رگه (لاین)های خویشآمیختة نوترکیب آفتابگردان (102 رگة حاصل از تلاقی بین دورگه RHA266 و PAC2 به همراه والدین) بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش شوری بر همة صفات موردبررسی بهجز صفات طول دم برگ، عرض برگ، طول برگ، قطر طبق و وزن صددانه معنیدار است. تأثیر ژنوتیپ بر همة صفات موردبررسی معنیدار بود. تجزیة ژنتیکی صفات اندازهگیریشده با استفاده از نقشة پیوستگی تهیهشدهبا 221 نشانگر مولکولی (SNP11SSR/210) با میانگین فاصلة 44/7 سانتیمورگان بین نشانگرها به روش مکانیابی فاصلهای مرکب (CIM)انجام گرفت. برای صفات موردبررسی درمجموع ۳۱ QTL شناسایی شد که 14 QTL مربوط به شرایط عادی و 17 QTL مربوط به شرایط تنش شوری بود. بیشترین مقدار R<sup>2</sup> (درصد تغییرات فنوتیپی توجیهشده) (7/39درصد) مربوط به QTLشناساییشده برای صفت شمار روز تا گلدهی در شرایط تنش شوری بود.چندی ازQTLهای شناساییشده برای صفات مختلف هم جایگاه بودند. استفاده از QTLهای هممکان موجب افزایش کارایی انتخاب به کمک نشانگر و پیشبرد برنامههای بهنژادی گیاهی میشود.
آفتابگردان,تجزیة ژنتیکی,تنش شوری,مکانیابی ژنی
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63591.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63591_332d9475722a7301c4baa2e6a2aacaff.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
تأثیر نظامهای کشت خالص و مخلوط بر عملکرد و اجزای عملکرد دانۀ لوبیاچیتی در شرایط وجین و بدون وجین علفهای هرز
99
108
FA
پرستو
مرادی
دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نبات دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه گیلان
parasto.moradi@yahoo.com
جعفر
اصغری
استاد، گروه زراعت و اصلاح نبات دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه گیلان
jafarasghari7@gmail.com
غلامرضا
محسن آبادی
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نبات دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه گیلان
mohsenabadi@guilan.ac.ir
حبیب الله
سمیع زاده
دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نبات دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه گیلان
hsamizadeh@yahoo.com
10.22059/ijfcs.2016.63592
بهمنظور بررسی واکنش عملکرد و اجزای عملکرد لوبیاچیتی در شرایط رقابتی با علفهای هرز در مخلوط با ذرت و کدوی تخمه کاغذی، آزمایشی در دو مکان (رشت و رودسر) در سال 1392 اجرا شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل؛ لوبیاچیتی (100 و 75%)، ذرت – لوبیاچیتی (100:100 و 75:75%) و ذرت ـ لوبیاچیتی ـ کدوی تخمه کاغذی (100:100:100 و 75:75:75%) و دو تیمار وجین و بدون وجین (رقابت) بودند. نتایج نشان داد علفهای هرز موجود در رشت نه گونه و در رودسر شش گونه بود. در رودسر علف هرز پهنبرگ تاجخروس و در رشت علفهای هرز باریک برگ مرغ و پنجه مرغی غالب بودند. در رودسر، تیمار وجین نقش برجستهای در کنترل علفهای هرز داشت، درحالیکه در رشت نقش تیمار وجین به دلیل وجود علفهای هرز چندساله کمرنگتر بود. مخلوطهای دوگانه و سهگانه، علفهای هرز را بهتر از کشت خالص کنترل کردند. در رودسر، بیشترین شمار غلاف در بوته، دانه در غلاف، وزن صددانه و عملکرد دانۀ لوبیاچیتی در تیمار وجین در کشت خالص و در تیمار رقابت در مخلوطها به دست آمد. در رشت بالاترین عملکرد دانه در کشتهای خالص با تراکم بیشتر به دست آمد. درنهایت، در تیمارهای بدون وجین، کشتهای مخلوط دوگانه و سهگانه به سبب کنترل بهتر علفهای هرز در مقایسه با کشتهای خالص بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد را تولید کردند.
ذرت,عملکرد دانه,کدوی تخمه کاغذی,مخلوط سهگانه و وزن خشک علفهای هرز
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63592.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63592_e0944c16ae25e7d756638f845f35cd65.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
ارتباط بین صفات رشدی ریشه و شاخصهای فیزیولوژیک دو رقم گندم نان در شرایط تنش شوری
109
117
FA
شکوه
فخری
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
fakhri_shk@yahoo.com
افراسیاب
راهنما
استادیار و دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات،
دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
afrahnama@yahoo.com
موسی
مسکرباشی
0000-0002-7080-1837
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات،
دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
mmeskarbashee@scu.ac.ir
10.22059/ijfcs.2016.63593
توسعة سیستم ریشهای اصلی و فرعی نقشی اساسی در میزان دسترسی گیاه به آب و مواد غذایی در شرایط تنشهای غیرزیستی به ویژه شوری دارد. بهمنظور درک ارتباط بین پاسخهای رشدی ریشه و شاخصهای فیزیولوژیک اندام هوایی دو رقم گندم نان با تحمل شوری متفاوت (کویر و شیراز)، آزمایشی گلخانهای با استفاده از لولههای پیویسی در دو سطح شوری (0 و 150 میلیمولار کلرید سدیم) انجام شد. شوری سبب کاهش رشد طولی ریشه، طول کل ریشه، هدایت روزنهای، محتوای آب نسبی، شاخص سبزینهگی (کلروفیل) و وزن خشک اندام هوایی و ریشه در مقایسه با شاهد شد. اگرچه مقادیر اندازهگیریشده برای بیشتر صفات در رقم متحمل بیشتر از رقم حساس بود، ولی رشد طولی ریشه، طول کل ریشه و محتوای آب نسبی تحت تأثیر تیمار شوری کاهش بیشتری نسبت به رقم حساس نشان داد. بین ویژگیهای رشدی ریشه و پاسخهای فیزیولوژیک گیاه در شرایط شوری همبستگی معنیداری مشاهده شد. با توجه به اثرهای بهنسبت همسان شوری بر ویژگیهای رشدی ریشه و اندام هوایی به نظر میرسد از پاسخهای رشدی ریشه میتوان بهعنوان معیاری برای غربالگری تحمل به شوری استفاده کرد. زیرا شوری خاک سبب کاهش توانایی گیاه برای جذب آب و درنتیجه کاهش سریع میزان رشد همراه با مجموعهای از تغییرات فیزیولوژیکی بوده و درنهایت منجر به بروز اثرهای ناشی از تنش اسمزی میشود.
تحمل شوری,تنش اسمزی,ریشه
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63593.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63593_dbe1531f0962dbfeeb87269ac55bdc1f.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
تأثیر پیشتیمار بذر و تیمارهای آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد نخود (ژنوتیپ هاشم) در دو کاشت پاییزه و بهاره در شمال لرستان
119
130
FA
علی
غلامی زالی
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکدة کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
ali.gholami@ag.iut.ac.ir
پرویز
احسان زاده
دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکدة کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
ehsanzadehp@gmail.com
جمشید
رزمجو
استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکدة کشاورزی،
دانشگاه صنعتی اصفهان
krazmjoo@cc.iut.ac.ir
10.22059/ijfcs.2016.63594
بهمنظور بررسی تأثیر پیشتیمار بذر و تیمار آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد نخود ژنوتیپ هاشم آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو تاریخ کاشت بهاره و پاییزه در نورآباد-لرستان اجرا شد. عامل اصلی شامل چهار تیمار آبیاری (بدون آبیاری، 75، 100 و 150 میلیمتر) بر پایة تبخیر از تشت تبخیر کلاس Aو عامل فرعی شامل دو پیشتیمار، پرایمینگ (شاهد، ده ساعت پیشتیمار) بود. کاشت پاییزه به ترتیب سبب افزایش 9/41، 4/7، 4/3، 5/32، 6/43، 9/62 و 7/13 درصدی شمار نیام بارور، ارتفاع بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانة تک بوته، عملکرد زیستتوده یا زیستی (بیولوژیک)، عملکرد دانه و شاخص برداشت نسبت به کاشت بهاره شد. سطوح آبیاری پس از 75، 100 و 150 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر به ترتیب با میانگین 2296، 2044 و 1775 کیلوگرم در هکتار افزایش 4/75، 1/56 و 5/35 درصدی در عملکرد دانه نسبت به سطح بدون آبیاری (1309 کیلوگرم در هکتار) را نشان دادند. پیشتیمار بذر افزایش 5/8 درصدی عملکرد دانه نسبت به شاهد را نشان داد. میتوان استنباط کرد که کاشت پاییزه به همراه آبیاری پس از 75 میلیمتر تبخیر برای دستیابی به بیشترین عملکرد ژنوتیپ هاشم در شمال لرستان مناسب است و اعمال پیشتیمار بذر نیز میتواند سبب بهبود عملکرد دانه شود.
پیشتیمار,تنش خشکی,نخود پاییزه
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63594.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63594_2971acce50b1fb890d98cb9b0296cc05.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
ارزیابی روابط فنوتیپی و ژنتیکی بین صفات زراعی، عملکرد دانه و اجزای آن در ژنوتیپهای بهدستآمده از تلاقی بینگونهای گلرنگ اهلی و وحشی
131
139
FA
سمیه
صنوبری
دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
senobari@mailinator.com
محمدرضا
سبز علیان
استادیار، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
sabzalian@cc.iut.ac.ir
قدرت الله
سعیدی
استاد، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
saeedi@mailinator.com
10.22059/ijfcs.2016.63598
گلرنگ از گیاهان بومی ایران است و امکان اصلاح ژنتیکی آن با تلاقیهای بینگونهای وجود دارد. در این تحقیق 14 ژنوتیپ شامل ژنوتیپهای بهدستآمده از تلاقی بینگونهای گلرنگ اهلی- وحشی در نسلهای F<sub>5</sub> و F<sub>6</sub>، به همراه برخی ژنوتیپهای اهلی و وحشی از نظر روابط بین برخی صفات زراعی و اجزای عملکرد آنها در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 90-1389 در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان بررسی شدند. عملکرد دانه در بوتۀ ژنوتیپها بین 41/6 تا 49/14 گرم متغیر و بیشترین میزان عملکرد دانه در بوته متعلق به ژنوتیپ F<sub>6</sub> حاصل از تلاقی چهار بود. نتایج بهدستآمده از تجزیۀ همبستگی بین صفات نشان داد که صفات وزن هزاردانه و قطر غوزه بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه در بوته داشتند. نتایج بهدستآمده از تجزیۀ رگرسیون مرحلهای نیز نشان داد که صفات وزن هزاردانه و قطر غوزه مهمترین عاملهای تعیینکنندۀ عملکرد دانه در بوته بودند که درمجموع 61 درصد از تغییرات عملکرد دانه در بوته را توجیهکردند. نتایج تجزیۀ ضریبهای مسیر ترتیبی نیز نشان داد که صفات وزن هزاردانه، قطر غوزه و شمار غوزه در بوته بهعنوان متغیرهای رتبۀ اول انتخابشده و 56درصد از تغییرات عملکرد را توجیه کردند. نتایج همچنین نشان داد که دو صفت وزن هزاردانه و قطر غوزه میتوانند بهعنوان شاخص انتخاب برای افزایش عملکرد در گلرنگ در نظر گرفته شوند.
تجزیۀ ضریبهای مسیر,گلرنگ,همبستگی
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63598.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63598_0bc7f3446b9f8bb2df87c9d7b6b44048.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
همخوانی گروهبندی رقمها و رگههای پیشرفتة سویا با استفاده از نشانگرهای ریز ماهواره و شاخصهای تحمل به تنش خشکی در دو منطقة رشت و گنبدکاووس
141
153
FA
احمدرضا
دادرس
0000-0001-8591-5813
دانشآموختة دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه گیلان
a.dadras@yahoo.com
حبیب الله
سمیع زاده
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه گیلان
hsamizadeh@yahoo.com
حسین
صبوری
0000000341287952
دانشیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس
hos.sabouri@gmail.com
10.22059/ijfcs.2016.63599
پیچیدگی کنترل ژنتیکی تحمل به خشکی، استفاده از روشهای مولکولی در کنار روشهای زیستسنجی (بیومتری) را برای بهبود این صفت در گیاهان پرهیزناپذیر میسازد. این پژوهش با شمار 121 رقم و رگة (لاین) پیشرفتة سویا در دو محیط عادی (نرمال) و تحت تنش خشکی به همراه 21 نشانگر ریز ماهوارة مرتبط با تحمل به تنش خشکی در دو منطقة رشت و گنبدکاووس اجرا شد. گروهبندی ژنوتیپها بر پایة شاخص تحمل به تنش (STI)، میانگین هندسی بهرهوری (GMP)، شاخص میانگین عملکرد (MP) و شاخص پایداری (YI) و همچنین عملکرد بوته در شرایط عادی و تنش با استفاده از تجزیة خوشهای در هر دو منطقه، آنها را به سه خوشۀ حساس، نیمهحساس و متحمل منتسب کرد. بنا بر نتایج، ژنوتیپهای شمارة 8، 9، 11، 25، 34، 37، 42، 44، 49، 63، 66 و 86 در هر دو منطقه بهعنوان ژنوتیپهای متحمل شناسایی شدند. تجزیة خوشهای بر پایة نشانگرهای ریز ماهواره نیز رقمها و رگهها را به سه گروه تقسیم کرد. مقایسۀ دو نمودار درختوارهای (دندروگرام) بیانگر همخوانی شایانتوجه بین آنها بود. تجزیة رگرسیونی گامبهگام نیز نشان داد که نشانگرهای Satt454، Satt142، Satt648 و Satt345 ارتباط معنیداری با شاخصهای تحمل به خشکی دارند و بهطور متغیر بین 4 الی 15 درصد از تغییرات آنها را توجیه کردند. این نتایج میتواند تأییدی بر نقش این نشانگرها در پیوسته بودن با نواحی ژنومی مرتبط باتحمل به تنش خشکی باشد و انتظار میرود بتوان از آنها در برنامههای بهبود عملکرد سویا در رویارویی با تنش خشکی بهره برد.
تجزیة خوشهای,رگرسیون گامبهگام,شاخص حساسیت,کمبود آب
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63599.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63599_5fa7fae012fd74c23806da3c852ad6c9.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
47
1
2016
05
21
برآورد تنوع ژنتیکی، وراثتپذیری و رابطة بین عملکرد دانه و اجزای وابسته در ژنوتیپهای نخود پاییزه در شرایط دیم
155
163
FA
همایون
کانونی
0000-0002-4386-578X
دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی
استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران
h.kanouni@areeo.ac.ir
10.22059/ijfcs.2016.63596
بهمنظور برآورد تنوع، وراثتپذیری، روابط بین صفات و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بین عملکرد دانه و اجزای عملکرد، چهارده رگة (لاین) نخود سفید به مدت سه سال (93-1390) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار، ارزیابی شدند. نتایج تجزیة مرکب گویای معنیدار بودن تفاوت بین ژنوتیپها در اغلب صفات بود. بالاترین مقدار ضریب تغییرات فنوتیپی به ترتیب برای عملکرد دانه، شمار غلاف در بوته و شمار دانه در بوته و بالاترین مقدار ضریب تغییرات ژنوتیپی به ترتیب برای عملکرد دانه، عملکرد زیستتوده (بیولوژیک) و ارتفاع بوته به دست آمد. این نتایج مبین این نکته بود که اصلاح این صفات از راه گزینش محتمل است. وراثتپذیری بالا همراه با بهرة ژنتیکی میانگین بالا برای عملکرد دانه، شمار دانه در غلاف و وزن صددانه نشان داد که گزینش فنوتیپی برای این صفات میتواند مؤثر باشد. عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنیدار با عملکرد زیستتوده و شمار شاخههای اولیه داشت؛ لذا این صفات را میتوان برای گزینش ژنوتیپهای با عملکرد بالا در نخود استفاده کرد. تجزیة مسیر آشکار ساخت که شمار دانه در بوته و به دنبال آن شمار شاخة اولیه ، وزن صددانه و عملکرد زیستتوده تأثیر مستقیم مثبتی بر عملکرد دانه داشتند. همچنین میتوان شمار شاخههای اولیه، شمار شاخههای ثانویه و شمار روز تا گلدهی را بهعنوان معیار گزینش غیرمستقیم برای عملکرد دانۀ بالاتر به کار برد.
بهرة ژنتیکی,تجزیة علیت,نخود,وراثتپذیری,همبستگی
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63596.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_63596_307b5d2cb0919d39e56cab76e2ac468d.pdf