دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
بررسی اثر کشت مخلوط بر عملکرد علوفه خشک سورگوم علوفهای (Sorghum bicolor) و ارزن مرواریدی (Pennisetum spp.)
FA
امیرمهدی
خلعتبری
khalatbari@mailinator.com
سید محمد باقر
حسینی
0000-0002-7138-8722
bhoseini@ut.ac.ir
ناصر
مجنون حسینی
0000-0003-2807-9673
mhoseini@ut.ac.ir
داریوش
مظاهری
dmazaher@ut.ac.ir
این تحقیق در سال 1384 در مزرعه آموزشی- پژوهشی (پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج)) به منظور بررسی کشت مخلوط سورگوم علوفهای (رقم (KFS2 با ارزن مرواریدی در نسبتها و تراکمهای مختلف کاشت در 2 چین انجام شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل اصلی شامل سه تراکم: 200، 270 و 340 هزار بوته در هکتار برای هر گیاه و عامل فرعی شامل 7 نسبت کاشت؛ تک کشتی سورگوم، تک کشتی ارزن، مخلوط 75% سورگوم+25% ارزن مرواریدی، مخلوط 75% ارزن مرواریدی+25% سورگوم، مخلوط 50% سورگوم+50% ارزن مرواریدی، مخلوط 100% سورگوم+20% ارزن مرواریدی، مخلوط 100% ارزن مرواریدی+20% سورگوم بودند. در چین اول در تیمارهای کشت خالص سورگوم و کشت خالص ارزن مرواریدی بالاترین عملکرد علوفه خشک حاصل شد. با بررسی عملکرد تک بوته مشاهده شد که مخلوط 75% ارزن مرواریدی+25% سورگوم برای گیاه سورگوم علوفهای و مخلوط 75% سورگوم+25% ارزن مرواریدی برای گیاه ارزن مرواریدی دارای بالاترین پتانسیل عملکرد بودند. در چین دوم نیز کشت خالص سورگوم و کشت خالص ارزن مرواریدی بالاترین عملکرد علوفه خشک را به خود اختصاص دادند. از لحاظ عملکرد تک بوته تیمار مخلوط 75% سورگوم+25% ارزن مرواریدی برای سورگوم و ارزن مرواریدی بالاترین میزان را به خود اختصاص دادند. برای مجموع عملکرد هر دو گیاه بالاترین میزان عملکرد علوفه خشک مربوط به کشت خالص ارزن مرواریدی بود، ولی بیشترین میزان عملکرد تک بوته را مخلوط 75% سورگوم+25% ارزن مرواریدی به خود اختصاص داد. محاسبه نسبت برابری زمین (LER) در مجموع دو چین نشان داد که نسبت کشت مخلوط 75% ارزن مرواریدی+25% سورگوم باLER=1.43 بیشترین نسبت برابری زمین را برای علوفه خشک دارا میباشد.
ارزن مرواریدی,سورگوم علوفهای,کشت مخلوط,نسبت برابری زمین
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20976.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20976_bdf9c36dafec9d3bb97d456d4026cb9f.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
تجزیه و تحلیل ضرایب همبستگی بین عملکرد دانه و اجزای آن در هیبریدهای ذرت
FA
مژگان
مسجی باهوش
meschi@mailinator.com
بابک
ربیعی
0000-0001-5432-4498
rabiei@guilan.ac.ir
حمید
عباس دخت
0000000202256240
habbasdokht@yahoo.com
علی
کافی قاسمی
ghasemi@mailinator.com
حسن
جهاندیده
jahandideh@mailinator.com
به منظور بررسی ارتباط بین عملکرد دانه با اجزای آن، تجزیه همبستگیها و پی بردن به آثار مستقیم و غیر مستقیم صفات مختلف بر عملکرد، آزمایشی در سال زراعی 1385 روی 17 هیبرید ذرت دانهای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شاهرود انجام شد. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که بین هیبریدها از نظر کلیهی صفات به غیر از صفات قطر بلال، وزن خشک چوب بلال، وزن خشک دانه، تعداد دانه در بلال و عمق دانه اختلاف معنیداری وجود داشت. بررسی ضرایب همبستگی فنوتیپی صفات مورد مطالعه نیز نشان داد که عملکرد دانه با کلیه صفات به غیر از قطر چوب بلال و ارتفاع محل بلال در سطح احتمال یک درصد همبستگی بسیار معنیداری داشت. نتایج تجزیه علیت بین عملکرد دانه با سایر صفات مورد مطالعه نشان داد که تعداد دانه در بلال و وزن 100 دانه اثر مستقیم مثبت و بالا و طول بلال اثر مستقیم مثبت و متوسطی بر عملکرد دانه داشتند، اما اثر مستقیم ارتفاع محل بلال بر عملکرد دانه منفی و ناچیز بود. به استثنای طول بلال که اثر غیرمستقیم مثبت و متوسطی از طریق تعداد دانه در بلال بر عملکرد دانه داشت، سایر صفات اثر غیرمستقیم قابل توجهی نداشتند. به این ترتیب برای افزایش عملکرد دانه در هیبریدهای ذرت دانهای گزینشهای غیرمستقیم از طریق افزایش تعداد دانه در بلال، وزن 100 دانه و طول بلال توصیه میشود.
تجزیه علیت,ضریب همبستگی,عملکرد دانه,هیبریدهای ذرت
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20977.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20977_3f65e1cfbe75b2481b65e9b28db36eb6.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
شناسایی سیتوتیپهای گندم نیا Aegilops crassa از ایران و تعیین صفات ریختی متمایزکننده آنها
FA
مجتبی
رنجبر
ranjbarf@ut.ac.ir
محمدرضا
نقوی
mnaghavi@ut.ac.ir
عباسعلی
زالی
zali@mailinator.com
محمد جعفر
آقایی
aghaei2@mailinator.com
عیسی
ظریفی
zarifi@mailinator.com
به منظور شناسایی سطح پلوئیدی جمعیتهای آژیلوپس کراسای (A. crassa) بومی ایران، 67 نمونه جمعآوری شده از نقاط مختلف ایران با دو روش فلوسایتومتری و سیتوژنتیکی مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس مقایسه نسبت شدت فلورسنس نمونههای آژیلوپس کراسا با آژیلوپس تائوشی (به عنوان شاهد) دو سیتوتیپ تتراپلوئید و هگزاپلوئید در نمونههای بومی ایران شناسایی شد. مطالعات سیتوژنتیکی با نتایج فلوسیتومتری وجود دو سیتوتیپ در آژیلوپس کراساهای بومی ایران را تایید نمود. سیتوتیپ تتراپلوئید دامنهای از طول کروموزوم از 65/0±88/13 میکرومتر (بلندترین کروموزوم) تا 43/0±75/8 میکرومتر (کوتاهترین کروموزوم) با متوسط طول کروموزوم 20/0±21/11 میکرومتر و طول کل ژنوم 88/156 میکرومتر بود. تیپ کروموزومها در سیتوتیپ تتراپلوئید به جز کروموزومهای شماره 4، 8 و13 از نوع متاسنتریک بوده و این 3 کروموزوم از نوع ساب متاسنتریک بودند، که اندازه نسبت بازوی کروموزوم آنها به ترتیب 10/0±70/1، 17/0±16/2 و 12/0±84/1 میکرومتر بوده است. سیتوتیپ هگزاپلوئید که طول کروموزومهای آن از 56/0±95/12 میکرومتر (بلندترین کروموزوم) تا 34/0±53/7 میکرومتر (کوتاهترین کروموزوم) تغییر میکرد. متوسط طول کروموزوم در این سیتوتیپ 23/0±35/10 میکرومتر و طول کل ژنوم 39/217 میکرومتر بود. تیپ کروموزومهای این سیتوتیپ عمدتاً از نوع متاسنتریک بود ولی کروموزوم شماره 3 به صورت ساب متاسنتریک با اندازه نسبت بازوی کروموزوم 02/0±76/1 میکرومتر بود و سه جفت ماهواره بر روی کروموزومهای شماره 3، 6 و10 وجود داشت، که اندازه آنها به ترتیب 09/1، 09/2 و 54/1 میکرومتر بود. نتایج آزمون مقایسه سیتوتیپها از نظر صفات مورفولوژیکی نشان داد که صفات ارتفاع، طول برگ پرچم، رنگ گلوم و کرک گلوم دارای تفاوت معنیداری در دو سیتوتیپ تتراپلوئید و هگزاپلوئید میباشند و بنابراین از این صفات میتوان برای شناسایی این دو نوع سیتوتیپ استفاده نمود.
آژیلوپس کراسا,سیتوتیپ,فلوسایتومتری,ماهواره
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20978.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20978_caa2ef1b4ccb197e5a4636f9e2260d6a.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
تأثیر رژیم رطوبتی بر شاخصهای رشد و عملکرد کمی و کیفی چغندرقند
FA
علی
ماهرخ
ali_mahrokh229@yahoo.com
محمدرضا
خواجهپور
khajehpour@mailinator.com
این مطالعه به منظور تعیین و تاثیر زمان آبیاری بر شاخصهای رشد و عملکرد کمی وکیفی چغندرقند بر اساس تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس Aبه عمل آمد. آزمایش با چهار تیمار آبیاری (I1، I2، I3 و I4 به ترتیب آبیاری پس از 70، 8?، 100 و 11? میلیمتر از استقرار تا اواسط شهریور و پس از آن به ترتیب 85، 100، 115 و 130 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A) به عنوان فاکتور اصلی و دو رقم منوژرم به نامهای زرقان و شیرین به عنوان فاکتور فرعی در چهار تکرار به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در لورک نجف آباد در سال 1384 اجرا شد. با افزایش تنش رطوبتی از تیمار I1 به تیمار I4، وزن خشک کل بوته 45 درصد کاهش یافت، اما اثر رقم بر وزن خشک کل بوته معنیدار نبود .با افزایش تنش رطوبتی از تیمار I1 به تیمار I4، سرعت رشد محصول کاهش یافت، ولی افزایش تنش رطوبتی از تیمار I2 به بعد تاثیر بسیار جزیی بر سرعت اسیمیلاسیون خالص و سرعت رشد نسبی داشت. تاثیر رژیم آبیاری بر عملکرد ریشه معنیدار بود. حداکثر عملکرد ریشه با تیمار I1 (?/77 تن در هکتار) و حداقل عملکرد ریشه با تیمار I4 (37/?4 تن در هکتار) به دست آمد. اثر رقم بر عملکرد نهائی ریشه معنیدار نبود. حداکثر عیار قند (19/17 درصد) با تیمار I3 و حداقل آن (02/1? درصد) با تیمار I2 بدست آمد. مقدار سدیم، پتاسیم و نیتروژن مضره در تیمار I1 حداکثر و در تیمار I4 حداقل بود. در تیمار I3، حداکثر درصد شکر قابل استحصال (47/13 درصد) مشاهده شد. عملکرد شکر سفید نیز در تیمار I3 حداکثر (4?/8 تن در هکتار) و در تیمار I4 حداقل (99/6 تن در هکتار) بود. از نتایج حاصله میتوان چنین استنباط نمود که برای صرفهجوئی در مصرف آب آبیاری و حصول حداکثر عملکرد چغندرقند، آبیاری در اوایل فصل رشد چغندرقند در ماههای فروردین و اردیبهشت بر اساس تیمار I3 و پس از آن بر اساس تیمار I1 انجام گیرد.
تنش رطوبتی,چغندرقند,شاخصهای رشد,عملکردهای کمی و کیفی
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20979.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20979_ad0f7aea1551ba03e635361b568d9048.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
مطالعه ویژگیهای فیزیولوژیک و مورفولوژیک وابسته به تحمل به خشکی در گندم نان
FA
روح اله
عبدالشاهی
abdoshahi2@gmail.com
علیرضا
طالعی
talei@mailinator.com
منصور
امیدی
omidi@mailinator.com
بهمن
یزدی صمدی
yazdisamadi@mailinator.com
در این پژوهش به منظور بررسی سازوکارهای تحمل به خشکی در 3 ژنوتیپ کوکری، اکسکلبر و آر.ای.سی 875 در دو نوع خاک رزورسی و مخلوط کالیفرنیا و شرایط تنش خشکی و نرمال در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش گلدانی 3 بار تکرار شد. پتانسیل اسمزی ژنوتیپهای مورد بررسی در شرایط تنش خشکی (mOsm/kg0/817) به طور معنیداری بیشتر از شرایط نرمال رطوبتی (mOsm/kg 1/478) بود، ولی ژنوتیپهای مورد بررسی تفاوت معنیداری را با یکدیگر نداشتند. از این رو، ژنوتیپهای مورد بررسی فاقد سازوکار تنظیم اسمزی بودند. در شرایط تنش خشکی طول ریشه کاهش، ولی قطر ریشه افزایش یافت. در این شرایط ژنوتیپهای متحمل ریشه قطورتری را تولید کردند. کوکری در شرایط تنش و نرمال رطوبتی دارای سیستم ریشهای ضعیف بود، ولی در مقابل اکسکلیبر در هر دو شرایط سیستم ریشهای قویتری را تولید کرد. با این که آر.ای.سی 875 در شرایط نرمال از لحاظ سیستم ریشهای مشابه کوکری بود، ولی در شرایط تنش خشکی سیستم ریشهای بهتری را ایجاد کرد. اکسکلیبر و آر.ای.سی875 با برخورداری از سیستم ریشهای بهتر نسبت به کوکری آب بیشتری را جذب کردند. از لحاظ کارایی مصرف آب، آر.ای.سی875 به طور معنیداری بهتر از اکسکلیبر و کوکری بود. ولی اکسکلیبر و کوکری تفاوت معنیداری را با یکدیگر نداشتند. علاوه بر آن ژنوتیپهای متحمل دارای بنیه بهتری نسبت به رقم حساس کوکری بودند.
پتانسیل اسمزی,تنش خشکی,خصوصیات ریشه,کارایی مصرف آب,گندم
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20980.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20980_081c6847c75de4595a9442f3f8cb588d.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
تأثیر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد و اجزاء عملکرد پنج ژنوتیپ نخود
FA
مریم
ثمن
saman@mailinator.com
علی
سپهری
sepehri1103@yahoo.com
گودرز
احمدوند
ahmadvand@mailinator.com
سید حسین
صباغپور
sabaghpour@mailinator.com
تنش خشکی خصوصاً در دوره رشد زایشی از مهمترین عوامل کاهشدهنده عملکرد گیاه نخود (Cicer arietinum L.) محسوب میشود. به منظور بررسی اثرات تنش خشکی در مراحل تشکیل غلاف و پرشدن دانه (تنش خشکی آخر فصل) بر فنولوژی، رشد و عملکرد اقتصادی پنج ژنوتیپ نخود شامل آرمان، جم، هاشم، Flip93-93 (آزاد) و ILC482 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا در سال 1385 انجام گرفت. طرح آزمایشی مورد استفاده کرت-های خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بود که در آن رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری در مرحله تشکیل غلاف، آبیاری در دو مرحله تشکیل غلاف و پرشدن دانهها و بدون آبیاری) در کرتهای اصلی و پنج ژنوتیپ نخود در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها نشان داد طول دوره رشد، عملکرد بیولوژیک و عملکرد اقتصادی ژنوتیپهای نخود، بطور قابل ملاحظهای در اثر تنش خشکی کاهش یافتند اما تفاوت معنیداری بین سطوح مختلف آبیاری از نظر شاخص برداشت مشاهده نشد. در بین اجزاء عملکرد تعداد غلاف در بوته و وزن دانه بیشترین تأثیر را در کاهش عملکرد اقتصادی در شرایط تنش داشتند. اعمال یکبار آبیاری در مرحله تشکیل غلاف عملکرد اقتصادی ژنوتیپهای مختلف را بین 12 تا 60 درصد افزایش داد اما این افزایش تنها در دو ژنوتیپ جم و ILC482 معنی دار بود. مقایسه عملکرد اقتصادی در شرایط تنش نشان داد در بین ژنوتیپ-های مورد بررسی رقم هاشم کمترین و رقم جم بیشترین عکسالعمل را نسبت به تنش خشکی داشته است.
اجزاء عملکرد,تنش خشکی,طول دوره رشد,عملکرد,نخود
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20981.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20981_64e76e760cc293e826bb98dc929ea164.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
واکنش ارقام قدیم و جدید گندمهای مناطق معتدل، گرم و سرد ایران به کاهش قدرت منبع
FA
محسن محمد
طاهری
taheri@mailinator.com
علی
احمدی
0000-0003-0044-2645
ahmadia@ut.ac.ir
کاظم
پوستینی
poustini@mailinator.com
تعیین سطح محدودیت منبع و/ یا مخزن در طول دوره پرشدن دانه در محصولات زراعی از استراتژیهای اصلاحی مهم است. با این حال اطلاعات درباره وجود و شدت محدودیت منبع در ارقام تجاری گندم در شرایط ایران وجود ندارد. هدف از این پژوهش، بررسی حساسیت نسبی ارقام گندم قدیم و جدید، اصلاح شده برای سه اقلیم اصلی کشور در واکنش به کاهش قدرت منبع از طریق حذف برگ بود. آزمایش به صورت گلدانی در محوطه گلخانه گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع در کرج، در سال زراعی 86-1385، انجام شد. تیمارها ترکیبی فاکتوریل از 7 رقم گندم نان (ارقام جدید و قدیم گندم از مناطق سرد، معتدل و گرم ایران) و 7 شدت حذف برگ (در دو مرحله: ساقه رفتن و 20 روز پس از گلدهی) بود، که بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. به طور کلی، اثر حذف برگ بر حفظ رطوبت خاک از نظر آماری بسیار معنیدار بود و تیمارهای کاهش سطح برگ محتوی آب خاک را بهبود بخشیدند. با کاهش قدرت منبع از طریق حذف برگ سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنهای و پایداری کلروفیل برگ پرچم نسبت به شاهد افزایش یافت. روند تغییرات غلظت CO2 درون روزنهای عکس فتوسنتز بود و با افزایش شدت حذف برگ کاهش یافت که نشاندهنده اثر کنترلی مخزن بر هر دو دسته صفات روزنهای و مزوفیلی مؤثر بر فتوسنتز بود. واکنش عملکرد و مؤلفههای آن در ارقام مختلف، نسبت به تیمار حذف برگ یکسان بود و باقی گذاشتن دو یا سه برگ از مرحله ساقه رفتن به بعد بر روی گیاه، اثر معنیداری روی عملکرد دانه نداشت. اما اعمال تیمارهای شدیدتر کاهش معنیدار عملکرد را در مقایسه با شاهد (بدون حذف برگ) در پی داشت. اثر حذف برگ بر روی تعداد دانه معنیدار بود، در حالیکه روی وزن هزار دانه اثر معنیداری نداشت.
تبادلات گازی برگ پرچم,حذف برگ,درصد رطوبت خاک,روابط منبع - مخزن,عملکرد و مؤلفههای آن,گندم نان
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20982.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20982_870a608215b42efa9dc2202cb5d79492.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
الگوی تسهیم مواد فتوسنتزی به اندامهای هوایی گندم نان در شرایط دیم و ارتباط آن با عملکرد دانه
FA
سید محمد
علوی سینی
agrimohammad2@yahoo.com
جلال
صبا
saba@mailinator.com
فرهاد
جباری
jabbarifarhad2@yahoo.com
کاظم
سلیمانی
soleimani@mailinator.com
جابر
نصیری
nasiri@mailinator.com
این پژوهش برای بررسی الگوی تسهیم مواد فتوسنتزی به اندامهای هوایی گندم نان در شرایط دیم و همچنین ارتباط آن با عملکرد دانه و مقاومت به خشکی انجام شد. 7 ژنوتیپ شامل 2 رقم زراعی (آذر2 و سرداری) و 5 لاین تهیه شده از مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان در آزمایشی مزرعه ای به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار به مدت دو سال (1385 و 1386) تحت شرایط دیم مورد بررسی قرار گرفتند. اندازهگیری صفات در مرحله گردهافشانی و رسیدگی فیزیولوژیک انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده اکثر صفات به جز درصد اختصاص ماده خشک به ساقه در زمان گردهافشانی، همبستگی فنوتیپی مثبت و معنیداری با عملکرد دانه داشتند. هیچ رابطهای بین درصد اختصاص ماده خشک به برگ و عملکرد دانه وجود نداشت. صفات تسهیم ماده خشک به سنبله در زمان گردهافشانی، زیستتوده و شاخص برداشت رابطه فنوتیپی مثبت و معنیداری با عملکرد دانه در طی دو سال آزمایش داشتند، بنابراین میتوان از این صفات به عنوان ویژگی کارآمد در گزینش ژنوتیپهای گندم با عملکرد بالا استفاده کرد.
تسهیم مواد فتوسنتزی,سنبله,شاخص برداشت,گندم
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20983.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20983_5a5afe30465dfba12169e84722255c0a.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
تأثیر تلفیق روشهای کنترل مکانیکی با علفکشها بر عملکرد و اجزاء عملکرد سویا در منطقه کرج
FA
رحمت
عباسی
0000-0001-7787-9402
rabasi@ut.ac.ir
حسن
علیزاده
حسن
زینالی خانقاه
hzeinali@ut.ac.ir
خلیل
طالبی جهرمی
talebi@mailinator.com
آزمایش مزرعهای با هدف تأثیر تلفیق روشهای کنترل مکانیکی با علفکشها بر عملکرد و اجزاء عملکرد سویا در سال زراعی 83-1382 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار در مزرعهی پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران (کرج) اجرا شد. تیمارها شامل گروههای: 1- کاربرد مجزای علفکشهای تریفلورالین (g ai/ha960)، آلاکلر (g ai/ha2400)، بنتازون (g ai/ha1200) و اکسیفلورفن (g ai/ha360) بترتیب به صورتهای پیشکاشت، پیشرویشی و پسرویشی 2- تریفلورالین و یا آلاکلر در تلفیق با کولتیواسیون و یا یکی از علفکشهای بنتازون و یا اکسیفلورفن 3- تریفلورالین و یا آلاکلر در تلفیق با کولتیواسیون و میزان کاهش یافتهی یکی از علفکشهای بنتازون (g ai/ha960) و یا اکسیفلورفن (g ai/ha 288) 4- علفکش تریفلورالین (g ai/ha1920) به صورت سمآب به تنهایی و یا در تلفیق با یکی از علفکشهای بنتازون و اکسیفلورفن 5- شاهد بدون علف هرز بودند. نتایج نشان داد که تفاوت معنیداری بین تیمارها از نظر کاهش وزن خشک علفهای هرز به هنگام رسیدگی فیزیولوژیک محصول وجود داشت. تیمارهای تریفلورالین + اکسیفلورفن و آلاکلر با 95 و 56% بترتیب بیشترین و کمترین راندمان کنترل را به خود اختصاص داده بودند. بین تیمارهای مختلف از نظر تعداد شاخه فرعی، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در سطح 1% و تعداد دانه در غلاف در سطح 5% تفاوت معنیداری دیده شد. بیشترین و کمترین میزان عملکرد بیولوژیک برابر 10148 و 2981 کیلوگرم در هکتار بود که بترتیب در تیمارهای بنتازون
(g ai/ha 1200) و آلاکلر+کولتواسیون+دوز کاهش یافته اکسیفلورفن (g ai/ha 288+2400) بدست آمد. بیشترین عملکرد دانه از تریفلورالین+بنتازون (g ai/ha 960+1200) و به میزان 2940 کیلوگرم در هکتار بدست آمد و کمترین میزان نیز از تریفلورالین+اکسیفلورفن
(g ai/ha 960+360) بدست آمد. تیمارهای مؤثر به لحاظ کنترل مطلوب علفهای هرز و عملکرد بالا، تریفلورالین+بنتازون (g ai/ha 960 + 1200) و تریفلورالین+کولتیواسیون+دوز کاهش یافتة بنتازون (g ai/ha 960 + 960) بودند.
اکسیفلورفن,دوز کاهش یافته,کنترل مکانیکی,کولتیواسیون
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20984.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20984_905e2db4a0defb7bcc64d9ac1858c884.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
مطالعه سیتوژنتیکی برخی از گونههای گندم وحشی آجیلوپس ایران و نواربندی OR
FA
قاسم
کریم زاده
karimzadeh@mailinator.com
صادق
اشکانی
ashkani@mailinator.com
پریچهره
احمدیان تهرانی
ahmadian@mailinator.com
داریوش
داودی
davoudi@mailinator.com
قادر
میرزاقادری
mirzaghaderi@mailinator.com
به منظور بررسی تنوع سیتوژنتیکی موجود در گونههای آجیلوپس، کاریوتیپ 15 جمعیت آجیلوپس بومی مناطق مختلف ایران شامل 3 جمعیت دیپلوئید و 12 جمعیت تتراپلوئید مورد مطالعه قرار گرفت و پارامترهای کروموزومی در هر جمعیت بررسی شدند. نتایج بررسیهای کاریوتیپی نشان داد که جمعیتها دارای تعداد متفاوتی از کروموزومهای ماهوارهدار بودند. بزرگترین طول کل کروماتین مربوط به جمعیت 11 (2/152 میکرومتر) و کمترین آن مربوط به جمعیت 2 (5/70 میکرومتر) بود. تعداد پنج جمعیت فقط دارای کروموزومهای از نوع متاسنتریک (m) و ده جمعیت نیز دارای هردو نوع متاسانتریک و ساب متاسنتریک (sm) بودند. همچنین تقارن کاریوتیپی به روش استبینز، ده جمعیت را در کلاس1A و پنج جمعیت در کلاس 1B قرار داد. تجزیه واریانس پارامترهای کاریوتیپی نشان داد که بین جمعیتهای دیپلوئید از لحاظ پارامترهای طول بازوهای بلند و کوتاه، طول کروموزوم و نسبت طول بازوی کوتاه به بلند و در بین جمعیتهای تتراپلوئید برای اغلب پارامترها اختلاف معنیدار وجود داشت. روش نواربندی OR در فواصل مختلف زمانی 24 ساعت تا یک هفته بعد از رنگآمیزی با استو اورسئین 1 درصد، بر روی 3 جمعیت از گونه Ae. tauschii (14x=2n=2) انجام شد. مناسبترین زمان رنگآمیزی برای نواربندی، یک هفته تعیین گردید.
سیتوژنتیک,کاریوتیپ,کروموزوم,گندم وحشی Aegilops,نواربندی OR
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20985.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20985_5fc2eea72396f08771bad0ca8e826da5.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
بررسی تجمع و آزادسازی مواد فتوسنتزی ساقه در ارقام زراعی گندمهای ایران تحت شرایط فاریاب و تنش خشکی طی فاز رشد زایشی
FA
مهدی
جودی
mehdijoudi2@gmail.com
علی
احمدی
0000-0003-0044-2645
ahmadia@ut.ac.ir
ولی اله
محمدی
mohammadi4@mailinator.com
علیرضا
عباسی
rezabbasi@ut.ac.ir
حمید
محمدی
mohamadi@mailinator.com
محمد
اسماعیل پور
esmaeilpour@mailinator.com
زینب
بیات
bayat2@mailinator.com
بهروز
ترکاشوند
torkashvand@mailinator.com
ذخایر ساقه به عنوان یکی از منابع مهم تامینکننده کربن در شرایط تنش خشکی مطرح است. آگاهی از تنوع ژنتیکی برای ذخیرهسازی و انتقال مجدد کربن در برنامههای اصلاحی میتواند مورد استفاده قرار گیرد. هدف تحقیق حاضر مقایسه توان ذخیرهسازی و انتقال مجدد کربن در کلیه ارقام زراعی گندمهای ایران (81 رقم) بود. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار و در دو شرایط فاریاب و تنش خشکی در مزرعه تحقیقات کشاورزی دانشگاه تهران (کرج) در سال 87-1386 اجرا شد. تنش خشکی از مرحله سنبلهدهی شروع و تا رسیدگی فیزیولوژیک ادامه یافت. مقدار تجمع و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی با استفاده از روش وزنی تعیین شد. اندازهگیری وزن خشک از زمان گردهافشانی تا رسیدگی فیزیولوژیک با فاصله 8 روز انجام گردید. ارتباط طول و وزن مخصوص میانگرهها با تجمع و انتقال مجدد کربن بررسی شد. نتایج نشان داد که وزن خشک میانگرههای زیرین بیشتر از میانگره بالای بود. بیشترین میانگین انتقال مجدد، مربوط به میانگرههای زیرین بود. پدانکل و پنالتی میت (میانگره دوم از بالا) در رتبههای دوم و سوم بودند. تنش مقدار آزاد سازی مواد فتوسنتزی از میانگرهها را در برخی از ارقام کاهش و در تعدادی دیگر افزایش داد. روند مشابهی در خصوص کارآیی انتقال مجدد دیده شد. ارتباط بین طول و وزن مخصوص میانگرهها با ذخیرهسازی و انتقال مجدد کربن بسته به میانگرهها و شرایط آزمایشی متفاوت از یکدیگر بود. ارتباط عملکرد و انتقال مجدد در شرایط فاریاب معنیدار نبود. عملکرد دانه در شرایط تنش همبستگی مثبت و معنیداری با انتقال مجدد از میانگرههای زیرین ساقه نشان داد. وجود تنوع ژنتیکی بالا در ذخیرهسازی و انتقال مجدد در بین ارقام نشان میدهد که امکان تغییر صفات مذکور در برنامههای اصلاح نباتات وجود دارد.
انتقال مجدد کربن,تنش خشکی,ذخیرهسازی مواد فتوسنتزی,گندم
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20986.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20986_487e18f6a50077dce70eed52515f353c.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
اثر تداخل علفهرز خردل وحشی بر شاخصهای رشد و عملکرد ارقام مختلف کلزا
FA
غلامعلی
اکبری
gakbari@ut.ac.ir
حمید
ایران نژاد
baloochi_2005@yahoo.com
کیوان
حسین زاده
hoseinzadeh@mailinator.com
اسکندر
زند
zand@mailinator.com
اسداله
حجازی
hejazi@mailinator.com
علی اکبر
بیات
bayat@mailinator.com
به منظور بررسی اثرات تداخل علفهرز خردل وحشی (Sinapis arvensis L.) بر عملکرد و شاخصهای رشد ارقام مختلف کلزا (Brassica napus L.) پژوهشی طی سال زراعی
86-1385 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار به اجراء در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل 8 رقم کلزا (Elite، Ebonite، Okapi، Zarfam، SLM046، Orient، Licord و Opera) بود که در دو حالت خالص و مخلوط با علفهرز خردل وحشی کاشته شدند. روند تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، عملکرد دانه و توانائی تحمل رقابت مورد ارزیابی قرار گرفت. وجود علفهرز خردل وحشی به طور کلی باعث کاهش شاخصهای رشد در ارقام کلزا گردید، اما عکسالعمل ارقام مختلف متفاوت بود به طوری که ارقام Elite و Okapi به ترتیب به عنوان مقاومترین و ضعیفترین ارقام در مقابل علفهرز خردل وحشی شناخته شدند. رقم Elite همچنین بیشترین عملکرد دانه را در تیمار مخلوط با علفهرز به خود اختصاص داد و کمترین عملکرد دانه در این حالت مربوط به رقم Okapi بود، اما در کشت خالص کلزا ارقام Ebonite و Opera به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند.
آنالیز رشد,رقابت,کلزا,کنترل علفهرز
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20987.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20987_dac4d592f17d0e9604a96bcaa02bbbfa.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
بررسی تنوع آللی زیر واحدهای گلوتنین با وزن مولکولی پایین در ژنوتیپهای تجاری گندم نان (Triticum aestivum L.) ایران با استفاده از نشانگرهای اختصاصی
FA
حمید
حسینیان خوشرو
hoseinikh@ut.ac.ir
محمدرضا
بی همتا
0000-0003-0614-0963
mrghanad@ut.ac.ir
محمد اسماعیل
حسنی
hasani@mailinator.com
منصور
امیدی
omidi@mailinator.com
جهت بررسی تنوع آللی در بلوکهای ژنی کدکننده پروتئینهای ذخیرهای گندم زیر واحدهای گلوتنین با وزن مولکولی پایین (LMW-GS) بین 62 ژنوتیپ از گندمهای نان، نه جفت آغازگر اختصاصی برای مکانهای ژنی (Glu-A3, Glu-B3, Glu-D3) بکار گرفته شد. برای تفکیک محصولات واکنش PCR از ژل آگاروز 2 درصد استفاده شد. نتایج نشان داد که تنوع قابل ملاحظهایی بین ژنوتیپهای گندم نان ایران وجود دارد. بطوری که برای بلوک ژنی Glu-A3 بوسیله دو جفت آغازگر (Glu-A3.1,2) در مجموع هشت آلل شناسایی گردید که در بین آنها آلل cبا فراوانی نسبی 311/0 بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داد. برای بلوک ژنی Glu-B3 در مجموع 17 آلل، بوسیله سه جفت آغازگر اختصاصی (Glu-B3.1, 2, 3)، شناسایی شد که آلل fبا فراوانی نسبی 145/0 بیشترین فراوانی را داشت. برای بلوک ژنی Glu-D3، در مجموع 22 آلل، بوسیله چهار آغازگر اختصاصی (Glu-D3.1, 2, 3, 4) شناسایی شد که آلل h با فراوانی نسبی 174/0 بیشترین فراوانی را در بین آللهای شناسایی شده به خود اختصاص داد. با استفاده از شاخص نی میزان تنوع ژنتیکی به ترتیب برای بلوک ژنی Glu-A3 برابر 818/0، برای بلوک ژنی Glu-B3، 914/0 و برای بلوک ژنی Glu-D3، 915/0 بدست آمد. میانگین تنوع ژنتیکی (H) برای بلوکهای ژنی Glu-3 در بین ژنوتیپهای مورد مطالعه برابر با 894/0 بدست آمد. میزان تنوع ژنتیکی برای هر آغازگر نشان داد که آغازگر Glu-D3.3 قادر به شناسایی آللهای چند شکلی بیشتری نسبت به آغازگرهای دیگر است. تجزیه ارتباطی دادههای کیفی و مولکولی با استفاده از روش رگرسیون گام به گام نشان داد که ده آلل دارای بیشترین R2 برای صفات درصد گلوتن مرطوب و خشک میباشد. تنوع شناسایی شده در این پژوهش میتواند به عنوان منبع با ارزش تنوع آللی در برنامههای اصلاحی به منظور بهبود کیفیت محصولات نهایی حاصل از گندم بهره برد.
آغازگرهای اختصاصی,تنوع آللی,زیر واحد گلوتنین با وزن مولکولی پایین (LMW-GS),گندم نان (Triticum aestivum L.)
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20988.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20988_667124cf5f7250fc4160936560b0ef53.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
مطالعه تنوع ژنتیکی ژنوتیپهای گونه علوفهای- مرتعی علف گندمی (Agropyron elongatum) از طریق بررسی کلونی
FA
رضا
محمدی
mohammadi5@mailinator.com
محمد مهدی
مجیدی
majidi@cc.iut.ac.ir
مجتبی
خیام نکویی
khayamnekouei@mailinator.com
آقافخر
میرلوحی
mirlohi@mailinator.com
ایران یکی از منابع سرشار تنوع ژنتیکی گراسهای علوفهای و مرتعی ازجمله آگروپایرون پابلند (Agropyron elongatum) میباشد. اصلاح و تولید ارقام ترکیبی سازگار و پرتولید، نیازمند بررسی تنوع ژنتیکی، گزینش ژنوتیپهای برتر و تعیین والدین مناسب از بین آنها است. این مطالعه با هدف بررسی توان تولید، برآورد میزان تنوع ژنتیکی، تخمین پارامترهای ژنتیکی و تعیین شباهت و تفرق بین ژنوتیپهای گزینش شده آگروپایرون پابلند از طریق ارزیابیهای کلونی، صورت گرفت. بدین منظور تعداد 25 ژنوتیپ به صورت کلونهای تکرار شده طی دو سال (84 و 85) در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی بر اساس خصوصیات مورفولوژیک، فنولوژیک و زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاکی از اختلاف زیاد و تنوع ژنتیکی وسیع در بین ژنوتیپهای مورد مطالعه بود که انتخاب برای اهداف مختلف در این ژرمپلاسم را سودمند میسازد. بیشترین میزان وراثتپذیری مربوط به صفات تعداد روز تا خوشهدهی، گردهافشانی و ارتفاع بوته و کمترین آن، برای قطر یقه بدست آمد. برآورد ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی طی دو سال آزمایش نشان داد که حداقل میزان تنوع مربوط به روز تا گردهافشانی، روز تا خوشهدهی و قطر یقه میباشد. عملکرد بذر و پس از آن عملکرد علوفه تر و عملکرد علوفه خشک (چین اول و برداشت مجدد) از حداکثر میزان تنوع ژنتیکی برخوردار بودند. تجزیه خوشهای بر اساس خصوصیات فنوتیپی، ژنوتیپها را در 3 گروه مجزا طبقهبندی کرد که بر مبنای آن ژنوتیپهای دارای فواصل ژنتیکی بیشتر به منظور استفاده در مطالعات بعدی شناسایی شدند. در مجموع نتایج این پژوهش حاکی از سودمندی ارزیابیهای کلونی در برآورد تنوع ژنتیکی، وراثتپذیری و گزینش والدین مناسب به منظور تدوین پروژههای تکمیلی میباشد.
آگروپایرون,انتخاب,فاصله ژنتیکی,کلون,وراثتپذیری
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20989.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20989_70682b859039f674510db67fa30cc47b.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
ژنتیک مقاومت به بیماری برقزدگی (Ascochyta rabiei) در نخود زراعی
FA
همایون
کانونی
0000-0002-4386-578X
h.kanouni@areeo.ac.ir
علیرضا
طالعی
talei@mailinator.com
راجیندر سینگ
مالهوترا
malhutra@mailinator.com
سید علی
پیغمبری
peyghambari2@mailinator.com
سید محمود
اخوت
okhovat@mailinator.com
حسین
غفاری خلیق
ghafari@mailinator.com
وجود تنوع ژنتیکی کافی برای مقاومت به بیماری برقزدگی در جنس نخود (Cicer spp.)، زمینه لازم جهت اصلاح ارقام مقاوم به برقزدگی و توسعه کشت پاییزه این محصول را به منظور افزایش عملکرد دانهایجاد نموده است. در این راستا، درک نحوه توارث مقاومت به برقزدگی در نخود به تلاشهای اصلاحی کمک شایان توجهی میکند. این بررسی به منظور تعیین تعداد ژنهای کنترل کننده مقاومت به برقزدگی و اندازه برگ در نخود، و نوع عمل این ژنها، اجرا شد. نتاج F1، F2 و F3 حاصل از تلاقی نخود محلی بیونیج و لاین ICC 12004، به همراه والدین در طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق دیم(ایکاردا) تحت آلودگی مصنوعی در شرایط گلخانه کشت شدند. نتایج نشان داد که در نسلهای F2 و F3 نسبت بوته های حساس به مقاوم اختلاف معنیداری با نسبتهای مورد انتظار 9:7 و 5:3 نداشتند. بنابراین احتمال وجود دو ژن با اثرات افزایشی را میتوان تصور کرد. نتایج دیگر حاکی از آن بود که با افزایش اندازه برگ مقاومت به برقزدگی در نخود کاهش یافت. تجزیه و تحلیل میانگین نسلها برای مقاومت به برقزدگی نشان داد که، در تلاقی حاضر آثار افزایشی نقش اصلی را در تنوع مقاومت به برقزدگی ایفا کردند، ولی برای اندازه برگ علاوه بر اثر افزایشی، اجزای غالبیت نیز به طور معنیداری در این امر دخیل بودند. اثرات غالبیت (h) و اثرات متقابل غالبیت × غالبیت (l)، در مورد هر دو صفت غیر هم علامت بودند و لذا ممکن است اپیستازی از نوع دوگانه وجود داشته باشد. با توجه به نتایج حاصل میتوان مقاومت در ژنوتیپ مقاوم (ICC 12004) را به صورت R1R1R2R2 پیشنهاد نمود. لذا بر اساس یافتههای این تحقیق، روش انتخاب دورهای که به نحو مطلوب از واریانس افزایشی استفاده میکند، به عنوان بهترین روش اصلاحی جهت انتخاب ژنوتیپهای و الدینی و ایجاد مقاومت به بیماری برقزدگی در نخود پیشنهاد میشود.
اثر ژن,بیماری برقزدگی,تجزیه میانگین نسلها,نخود زراعی
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20990.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20990_cea4fb41c07b4d2a11fd7eae4dba9b1c.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
تاثیر منفی تنش خشکی بر عملکرد گلرنگ از طریق کاهش سطح فتوسنتزکننده و کارایی کوانتومی فتوسیستم II
FA
اسما
میلادی لاری
miladilari@mailinator.com
پرویز
احسان زاده
ehsanzadeh@mailinator.com
Drought is considered as the most important constraint to world’s crop production. Furthermore arid and semiarid climate accounts for nearly most of terrestrial areas of Iran. Therefore in order to study the effect of irrigation regimes on growth, physiological attributes and grain yield as well as components of such a crop plant as safflower a 4-replicate split plot RCBD field study was performed at Lavark Reasrch Farm, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran in 2007. Three irrigation levels, including irrigation after 75 mm (I1), 105 mm (I2) and 135mm (I3) evaporation from a Standard Class A Pan served as main plots, while six safflower genotypes including Arak2811, Kooseh, Nebraska-10, C111, S149 and K12 constituted the subplots. Chlorophyll fluorescence parameters (F0, FM and FV/FM) at heading and at pollination, leaf area index (LAI) at %50 flowering, head/plant, seed/head, 1000 seed weight, grain and biological yield, oil content and harvest index were the traits assessed. LAI differed among irrigation levels and genotypes, amounting to 5.05 and 2.33 for I1 and I3 levels of irrigation and 4.42 and 2.99 for S149 and Nebraska, respectively. Among chlorophyll fluorescence parameters, FV/FM decreased under I3 level of irrigation at both stages. Grain yield decreased with drought, I1 outyielding I3 by 39%, due apparently to a greater seed/head (26%), head/plant (33%) and 1000 seed weight (10%) in the I1 as compared to I3 irrigation level. Among grain yield components, head/plant and 1000 seed weight indicated the highest (0.86**) and the lowest (0.62**) correlation with safflower grain yield. Irrigation level affected biological yield, with 37.18 and 24.65 g/plant for I1 and I3 respectively. It could be concluded that with genotypes employed in this experiment and the environmental conditions in 2007 in Isfahan, drought negatively affects grain yield and it’s attributes due apparently to decrease in photosynthetic quantum efficiency and photosynthetic surfaces in safflower. Chlorophyll fluorescence parameters proved useful in studying photosynthetic activity of safflower under drought stress.
رژیم آبیاری,شاخص سطح برگ,عملکرد دانه,فلورسانس کلروفیل,گلرنگ
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20991.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20991_c968829c5db2f590bd5c53aa95272595.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
بررسی اثر تنش خشکی بر فعالیت آنزیمهای فسفاتاز اسیدی و قلیایی در محور جنینی بذر دو رقم گندم نان در مراحل اولیه جوانهزنی
FA
فرخ لقا
رازقی یدک
razeghi2@mailinator.com
رضا
توکل افشاری
0000-0003-0073-8665
tavakkol@ut.ac.ir
مقاومت به خشکی در مرحله جوانهزنی بذر و مراحل اولیه رشد گیاهچه برای بقاء و رشد آن در زمینهایی که با کمبود آب مواجهند مهم است. آنزیمهای فسفاتاز به طور وسیعی در گیاهان یافت میشوند. فسفاتازها دفسفریلاسیون فسفات آلی و تبدیل آن به فسفات معدنی را بر عهده دارند. آزمایش جوانهزنی در دو رقم گندم نان (سرداری و الوند) در پتانسیلهای مختلف پلی اتیلن گلایکول (0، 4-، 8-، 12-، 16- بار) انجام گرفت. تنش خشکی باعث کاهش صفات جوانهزنی در هر دو رقم سرداری و الوند گردید. به منظور بررسی فعالیت آنزیمهای فسفاتاز (اسیدی و قلیایی) در بذرهای مقاوم و حساس به خشکی در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل رقم (سرداری و الوند)، تنش خشکی (0، 4-، 8-، 12- و 16- بار) و زمان آبگیری (6، 12 و 18 ساعت) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب افزایش آنزیمهای فسفاتاز (اسیدی و قلیایی) گردید و با افزایش سطح تنش تا 12- بار فعالیت این آنزیمها افزایش یافت. این افزایش فعالیت آنزیم در رقم مقاوم به تنش خشکی (سرداری) بیشتر از رقم حساس (الوند) بود. فعالیت فسفاتاز اسیدی و قلیایی در هر دو رقم مقاوم و حساس به خشکی با افزایش زمان آبگیری افزایش یافت. در این آزمایش بیشترین میزان فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی و قلیایی مربوط به 18 ساعت آبگیری بود و فعالیت فسفاتاز اسیدی در محور جنینی از فسفاتاز قلیایی بیشتر بود.
آنزیم فسفاتاز,بذر,تنش خشکی,جوانهزنی,گندم نان
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20992.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20992_c2353a350e877c753820880c261c503c.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد لاینهای پیشرفته جو در شرایط دیم
FA
بهروز
واعظی
vaezi3@mailinator.com
جعفر
احمدی
ahmadi2@mailinator.com
انتخاب ارقام بهبود یافته و پرمحصول با پایداری عملکرد بالا یکی از اهداف مهم اصلاح جو برای مناطق دیم و خشک میباشد. همچنین بررسی اثر متقابل ژنوتیپ با محیط به منظور آزادسازی ارقام پایدار برای مناطق مختلف حائز اهمیت است. بدین منظور در این تحقیق به منظور مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاینهای پیشرفته جو در شرایط دیم مناطق گرمسیر و نیمهگرمسیر کشور، تعداد 18 لاین پیشرفته جو (یک لاین شاهد، LB) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در چهار منطقه گچساران، کوهدشت، مغان و گرگان به مدت سه سال زراعی از نظر پایداری عملکرد دانه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر رقم و اثر متقابل رقم با محیط (مکان و سال). بر اساس نتایج تجزیه پایداری با مدل ابرهارت و راسل لاینهای 2، 12 و 18 با عملکرد نسبتاً بالا و ضرایب رگرسیونی غیرمعنیدار با یک و حداقل انحراف از رگرسیون به عنوان لاینهای با سازگاری عمومی بالا برای تمام مناطق شناخته شدند. بر اساس نتایج واریانس درون مکانی لین و بینز پایدارترین و بهترین ژنوتیپ لاین 11 بود. در روش تجزیه رتبهای لاینهای 14، 11 و 1 جزو ژنوتیپهای پایدار بودند. در نتیجهگیری نهایی با روشهای مختلف پایداری لاینهای 11، 2 و 18 به ترتیب با 4122، 4096 و 3943 کیلوگرم در هکتار به عنوان مناسبترین و پایدارترین لاینها انتخاب و معرفی گردید.
پایداری,جو,سازگاری,عملکرد بالا
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20993.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20993_d61a09d8fd0323104baa1083cd73c792.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
اثر تنش شوری بر فعالیت آنزیمهای اسید و آلکالین فسفاتاز محور جنینی در مراحل اولیه جوانهزنی بذر دو رقم گندم نان
FA
فرح لقا
رازقی یدک
razeghi@mailinator.com
رضا
توکل افشاری
0000-0003-0073-8665
tavakkol@ut.ac.ir
فرزاد
شریف زاده
sharifz@ut.ac.ir
شوری آب و خاک یکی از مهمترین عوامل محیطی محدودکننده برای تولید محصول میباشد. آنزیمهای فسفاتاز به طور وسیعی در گیاهان یافت میشوند و دفسفریلاسیون فسفات آلی و تبدیل آن به فسفات معدنی را بر عهده دارند. هدف از انجام این آزمایش ارزیابی فعالیت آنزیمهای اسید و الکالین فسفاتاز در محور جنینی دو رقم گندم نان بود. در مرحله اول، به منظور ارزیابی تحمل به شوری در ارقام مورد بررسی، آزمایش جوانهزنی بذر دو رقم گندم نان اینیا66 و قدس در پتانسیلهای مختلف NaCl انجام گرفت. تنش شوری باعث کاهش درصد، سرعت و شاخص جوانهزنی گردید. در مرحله دوم، به منظور بررسی فعالیت آنزیمهای اسید و الکالین فسفاتاز در بذرهای مقاوم و حساس تحت تنش شوری آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول رقم، فاکتور دوم شوری و فاکتور سوم زمان آبگیری بود. نتایج نشان داد که تنش شوری سبب افزایش فعالیت آنزیمهای اسید و الکالین فسفاتاز شدند و با افزایش سطح تنش تا 12- بار فعالیت آنزیمها افزایش یافت. این افزایش فعالیت آنزیم در رقم مقاوم به تنش شوری (اینیا66) بیشتر از رقم حساس (قدس) بود. فعالیت اسید و الکالین فسفاتاز در هر دو رقم مقاوم و حساس به شوری با افزایش زمان آبگیری افزایش یافت. در این آزمایش بیشترین میزان فعالیت آنزیم اسید و الکالین فسفاتاز مربوط به 18 ساعت آبگیری بود. میزان اسید فسفاتاز در مقایسه با الکالین فسفاتاز در محور جنینی بذر هر دو رقم به طور محسوسی بیشتر بود.
اسید فسفاتاز,الکالین فسفاتاز,تنش شوری,جوانهزنی,گندم نان
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20994.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20994_ae49b6e279639e91daffa2ca0417c524.pdf
دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علوم گیاهان زراعی ایران
2008-4811
2423-8082
41
2
2010
07
23
بررسی روابط همبستگی بین عملکرد و اجزا آن در ارقام امید بخش ارزن دمروباهی
FA
احمدعلی
شوشی دزفولی
aashoushi@gmail.com
اردلان
مهرانی
mehrani@mailinator.com
به منظور ارزیابی عملکرد و روابط همبستگی بین عملکرد و اجزا آن در 10 رقم ارزن دمروباهی (KFM10 تا KFM1) ارسالی از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی شامل 10 تیمار (10 رقم) و سه تکرار به مدت سه سال زراعی از سال 1382 تا 1384 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول اجرا شد. طی فصل رشد مشخصات رویشی و زایشی هر یک از ارقام یادداشت برداری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب سه ساله، اختلافات معنیداری را بین ارقام از نظر صفات مورد بررسی نشان داد. رقم شماره KFM10 به علت عملکرد دانه و علوفه بالا و همچنین ورس کمتر به دلیل قطور بودن ساقه، سازگار ترین رقم بین ارقام مورد بررسی در منطقه صفی آباد دزفول شناخته شد. به منظور بررسی روابط علی و معلولی بین عملکرد دانه با دیگر صفات مورد بررسی و همچنین عملکرد علوفه خشک با دیگر مشخصات یادداشت برداری شده از روش تجزیه علیت استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه علیت برای صفت عملکرد دانه نشاندهنده اثرات مستقیم و مثبت تعداد روز تا 50 درصد گلدهی، تعداد پنجه و قطر ساقه (به ترتیب 472/0، 564/0 و 516/0) واثر غیرمستقیم و منفی طول سنبله (323/0-) بود. برای میزان علوفه خشک تولیدی صفت تعداد روز تا50 درصد گلدهی دارای بالاترین اثر مستقیم (628/0) و در مرحله بعد صفات تعداد پنجه، تعداد برگ و تعداد دانه در سنبله (به ترتیب با اثر مستقیم 3/0 و 221/0 و 247/0) قرار داشتند. در نتیجه پیشنهاد میشود برای بهبود عملکرد دانه در ارزن دمروباهی باید تاکید برانتخاب بوتههای دیررس با تعداد پنجه و قطرساقه زیاد و همچنین طول سنبله کوتاه داشت. برای بهبود میزان علوفه خشک تولیدی نیز باید در مرحله اول تاکید بیشتر بر انتخاب بوتههای دیررس و در مرحله بعد بوتههای با تعداد برگ و پنجه زیاد و همچنین تعداد دانه در سنبله بالا باشد. اثرات باقیمانده بالای برآورد شده برای عملکرد دانه (67/0) و میزان علوفه خشک (667/0) در این طرح بیانگر این مطلب است که تعدادی از فاکتورهای مؤثر بر عملکرد دانه و عملکرد علوفه خشک در این تحقیق منظور نشده است.
ارزن دمروباهی,تجزیه علیت,ضریب همبستگی,عملکرد دانه
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20995.html
https://ijfcs.ut.ac.ir/article_20995_bd594f8780e0b3de636406bc144b1ec3.pdf